Πριν από μερικά χρόνια οι Going Through με αφορμή το πρώτο Big Brother είχαν τραγουδήσει το «Σε παρακολουθούν». Μερικά χρόνια νωρίτερα ο Όρσον Γουέλς είχε γράψει το 1984, προφητεύοντας τα πάντα. Ο κοινός νους, τότε και τώρα δεν προβληματίστηκε. Τα έβλεπε όλα υπερβολικά. Θεωρούσε πως μπορεί να έχει τον έλεγχο του τι πρόκειται να μοιράζεται απλόχερα με τους γύρω του.
Η αρχή έγινε με αθώα παιχνίδια. Η συνέχεια με τα κινητά. Έπειτα, ήρθε το ίντερνετ και οι χάρτες του. Τα στίγματα που αφήνουν οι συσκευές μας και φυσικά τα GPS. Όλα αυτά βέβαια μπορείς να τα ελέγξεις ή τουλάχιστον έτσι νομίζεις. Τι γίνεται όμως όταν τα μηνύματα έρχονται από εκεί που δεν το περιμένεις και που πολλές φορές εσύ ο ίδιος δίνεις το δικαίωμα συλλογής προσωπικών σου στοιχείων;
Για παράδειγμα, εκπρόσωπος μεγάλου Super Market ανέφερε πριν λίγο καιρό πως η εταιρεία του είναι έτοιμη για το μεγάλο βήμα. Έχει αποφασίσει να σταματήσει τις προσφορές προς όλο τον κόσμο και να ξεκινήσει τις προσωπικές προσφορές. Αυτές φυσικά θα μπορούν να γίνουν μέσω της συλλογής στοιχείων που ο κάθε καταναλωτής επιτρέπει όταν λέει ναι στην ερώτηση «Καρτούλα του Super Market μας έχετε;». Πόσο αθώο και πόσο επικίνδυνο είναι αυτό όμως; Γιατί κάποιος να γνωρίζει κάθε πότε αγοράζεις προφυλακτικά ή σερβιέτες. Γιατί κάποιος να έχει πρόσβαση σε στοιχεία που αφορούν την καθημερινότητα του καθένα μας και να μπορεί να τα χρησιμοποιήσει για να προωθήσει το… δικό του; Και αν το Super Market είναι αθώο, γιατί θα πρέπει να πούμε το ίδιο και για τις τράπεζες, που με τις συναλλαγές που γίνονται και για λόγους εφορίας μπορούν να ξέρουν τα πάντα για μας;
Θέλετε κι άλλο παράδειγμα; Διαβάσαμε πριν από μερικές ημέρες πως οι άνθρωποι του μετρό και του ηλεκτρικού παρατήρησαν μέσω του συστήματος των ηλεκτρονικών καρτών πως αρκετοί άνεργοι έκαναν σταθερές διαδρομές καθημερινά, γεγονός που τους οδήγησε στο συμπέρασμα πως εργάζονται. Αλήθεια, ποιός έδωσε το δικαίωμα στα μέσα μαζικής μεταφοράς να μπορούν να αναλύουν το που πηγαίνει ο καθένας μας και το τι κάνει; Πόσο δημοκρατικό μπορεί να είναι το γεγονός ότι μια υπηρεσία του ελληνικού κράτους μπορεί να γνωρίζει τόσο σημαντικές πληροφορίες για τον καθένα μας; Και τι θα γίνει αν αυτές οι πληροφορίες πέσουν σε λάθος χέρια;
Αλήθεια, προστασία του πολίτη και του δικαιώματός του στην ιδιωτικότητα υπάρχει; Μήπως θα πρέπει την επόμενη φορά που θα πάρω το λεωφορείο για να πάω στη λαϊκή και να αγοράσω ντομάτες να ενημερώσω κάποιον για να μην με καρφώσει κάπου και πει ότι δουλεύω «μαύρα»; Πως θα μπορέσουμε να προστατευτούμε άραγε;
Το κλειδί είναι πάντοτε στον εαυτό μας. Μην πουλάτε τις πληροφορίες της καθημερινότητάς σας για να κερδίσετε μια έκπτωση σε… πατάτες και μακαρόνια ή για μερικά κουπόνια για κατσαρόλες. Αυτό ίσως και να είναι μια πρώτη βάση. Όσο για τα μέσα μαζικής μεταφοράς; Εκεί μάλλον θα πρέπει να αναλάβει δράση κάποιος σύλλογος προστασίας του πολίτη ή κάποια αρχή προσωπικών δεδομένων.
Αλήθεια… Ακούει κανείς από αυτούς;
Κυριάκος Ζαράνης
