Το 2018 οι χώρες της ΕΕ απώλεσαν έσοδα ύψους 140 δισ. ευρώ από τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσίευσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αν και παραμένει εξαιρετικά υψηλό, το συνολικό «έλλειμμα ΦΠΑ» —δηλαδή η διαφορά μεταξύ των εσόδων που αναμένουν να εισπράξουν τα κράτη μέλη της ΕΕ και των εσόδων που όντως εισπράττουν— έχει βελτιωθεί οριακά τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, τα στοιχεία για το 2020 προβλέπουν αντιστροφή της τάσης αυτής, με πιθανή απώλεια 164 δισ. ευρώ το 2020 λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας του κορονοϊού στην οικονομία.
Σε ονομαστικούς όρους, το συνολικό έλλειμμα ΦΠΑ της ΕΕ μειώθηκε ελαφρά, κατά σχεδόν 1 δισ. ευρώ, σε 140,04 δισ. ευρώ το 2018, υποχωρώντας από μείωση κατά 2,9 δισ. ευρώ το 2017. Αυτή η πτωτική τάση αναμενόταν να συνεχιστεί για ένα ακόμη έτος, αν και η πανδημία του κορονοϊού είναι πιθανό να αναστρέψει τη θετική τάση.
Το σημαντικό έλλειμμα ΦΠΑ για το 2018, σε συνδυασμό με τις προβλέψεις για το 2020 —που θα επηρεαστούν από την πανδημία του κορονοϊού— αναδεικνύει για άλλη μια φορά την ανάγκη για συνολική μεταρρύθμιση των κανόνων της ΕΕ για τον ΦΠΑ, ώστε να τεθεί τέρμα στην απάτη στον τομέα του ΦΠΑ, και για αυξημένη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών για την προώθηση της είσπραξης του ΦΠΑ με παράλληλη προστασία των νομοταγών επιχειρήσεων. Η πρόσφατη δέσμη μέτρων της Επιτροπής για δίκαιη και απλουστευμένη φορολογία (Ιούλιος 2020) περιγράφει επίσης ορισμένα επικείμενα μέτρα στον τομέα αυτό.
Ο κ. Πάολο Τζεντιλόνι, επίτροπος Οικονομίας, δήλωσε σχετικά: «Τα σημερινά στοιχεία δείχνουν ότι οι προσπάθειες για την εξάλειψη των δυνατοτήτων απάτης και φοροδιαφυγής στον τομέα του ΦΠΑ σημειώνουν σταδιακή πρόοδο, αλλά και ότι οι προσπάθειες αυτές θα πρέπει να ενταθούν πολύ περισσότερο. Η πανδημία του κορονοϊού έχει μεταβάλει άρδην τις οικονομικές προοπτικές της ΕΕ και αναμένεται να καταφέρει επίσης σοβαρό πλήγμα στα έσοδα από τον ΦΠΑ. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι χώρες της ΕΕ απλώς δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να υποστούν τέτοιες απώλειες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει με ανανεωμένη αποφασιστικότητα να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για πάταξη της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ, απλουστεύοντας παράλληλα τις διαδικασίες και βελτιώνοντας τη διασυνοριακή συνεργασία.»
Κύρια αποτελέσματα στα κράτη μέλη
Όπως και το 2017, η Ρουμανία κατέγραψε το υψηλότερο εθνικό έλλειμμα ΦΠΑ έχοντας απολέσει το 33,8 % των εσόδων της από τον ΦΠΑ το 2018, ακολουθούμενη από την Ελλάδα (30,1 %) και τη Λιθουανία (25,9 %). Τα μικρότερα ελλείμματα ΦΠΑ σημειώθηκαν στη Σουηδία (0,7 %), την Κροατία (3,5 %) και τη Φινλανδία (3,6 %). Σε απόλυτες τιμές, τα υψηλότερα ελλείμματα ΦΠΑ καταγράφηκαν στην Ιταλία (35,4 δισ. ευρώ), το Ηνωμένο Βασίλειο (23,5 δισ. ευρώ) και τη Γερμανία (22 δισ. ευρώ).
|
Κράτος μέλος |
Έλλειμμα ΦΠΑ % |
Έλλειμμα ΦΠΑ (σε εκατ. ευρώ) |
Κράτος μέλος |
Έλλειμμα ΦΠΑ % |
Έλλειμμα ΦΠΑ (σε εκατ. ευρώ) |
|
Βέλγιο |
10,4 % |
3 617 |
Λιθουανία |
25,9 % |
1 232 |
|
Βουλγαρία |
10,8 % |
614 |
Λουξεμβούργο |
5,1 % |
199 |
|
Τσεχία |
12,0 % |
2 187 |
Ουγγαρία |
8,4 % |
1190 |
|
Δανία |
7,2 % |
2 248 |
Μάλτα |
15,1 % |
164 |
|
Γερμανία |
8,6 % |
22 077 |
Κάτω Χώρες |
4,2 % |
2 278 |
|
Εσθονία |
5,2 % |
127 |
Αυστρία |
9,0 % |
2 908 |
|
Ιρλανδία |
10,6 % |
1 682 |
Πολωνία |
9,9 % |
4 451 |
|
Ελλάδα |
30,1 % |
6570 |
Πορτογαλία |
9,6 % |
1 889 |
|
Ισπανία |
6,0 % |
4 909 |
Ρουμανία |
33,8 % |
6 595 |
|
Γαλλία |
7,1 % |
12 788 |
Σλοβενία |
3,8 % |
148 |
|
Κροατία |
3,5 % |
252 |
Σλοβακία |
20,0 % |
1 579 |
|
Ιταλία |
24,5 % |
35 439 |
Φινλανδία |
3,6 % |
807 |
|
Κύπρος |
3,8 % |
77 |
Σουηδία |
0,7 % |
306 |
|
Λετονία |
9,5 % |
256 |
Ηνωμένο Βασίλειο |
12,2 % |
23 452 |
Οι επιμέρους επιδόσεις ανά κράτος μέλος εξακολουθούν να διαφέρουν σε σημαντικό βαθμό. Συνολικά, το 2018 τα μισά κράτη μέλη της ΕΕ-28 κατέγραψαν έλλειμμα πάνω από τη διάμεση τιμή του 9,2 %, αν και σε 21 χώρες καταγράφηκαν μειώσεις σε σύγκριση με το 2017, κυρίως στην Ουγγαρία (-5,1 %), τη Λετονία (-4,4 %) και την Πολωνία (-4,3 %). Η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρήθηκε στο Λουξεμβούργο (+ 2,5 %), ακολουθούμενη από οριακές αυξήσεις στη Λιθουανία (+ 0,8 %) και στην Αυστρία (+ 0,5 %).
Ιστορικό
Η ετήσια έκθεση για το έλλειμμα ΦΠΑ μετρά την αποτελεσματικότητα των μέτρων επιβολής και συμμόρφωσης στον τομέα του ΦΠΑ σε κάθε κράτος μέλος. Παρέχει μια εκτίμηση της απώλειας εσόδων λόγω απάτης, φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, χρεοκοπιών, πτωχεύσεων και εσφαλμένων υπολογισμών.
Το έλλειμμα ΦΠΑ αφορά τόσο την ΕΕ όσο και τα κράτη μέλη, δεδομένου ότι ο ΦΠΑ συμβάλλει σημαντικά τόσο στον προϋπολογισμό της ΕΕ όσο και στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Η μελέτη εφαρμόζει μεθοδολογία «εκ των άνω προς τα κάτω», χρησιμοποιώντας στοιχεία των εθνικών λογαριασμών για την εκτίμηση των ελλειμμάτων ΦΠΑ. Η φετινή έκδοση περιλαμβάνει αξιοσημείωτες προσθήκες, όπως μια 20ετή αναδρομή, μια βελτιωμένη οικονομετρική ανάλυση των καθοριστικών παραγόντων του ελλείμματος ΦΠΑ και μια προβολή των δυνητικών επιπτώσεων της ύφεσης λόγω του κορονοϊού στην εξέλιξη του ελλείμματος ΦΠΑ.
