- Από την έναρξη του απρόκλητου πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και των πολιτών της, πάνω από 7 εκατομμύρια άτομα έχουν διαφύγει από την Ουκρανία και έχουν φτάσει στην ΕΕ. Μέχρι στιγμής, μόνο ένας σχετικά μικρός αριθμός ατόμων σε ηλικία εργασίας έχει εισέλθει στην αγορά εργασίας της ΕΕ, αν και ο αριθμός εκείνων που επιθυμούν να το πράξουν αναμένεται να αυξηθεί.
Η διασφάλιση γρήγορης και αποτελεσματικής ένταξης στην αγορά εργασίας είναι σημαντική τόσο για τις κοινότητες υποδοχής όσο και για τους διαφεύγοντες τον πόλεμο, ώστε να είναι σε θέση να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους, να συνεχίσουν να αναπτύσσουν τις δεξιότητές τους και, εντέλει, να συμβάλουν στην ανασυγκρότηση της Ουκρανίας.
Η κατανόηση και η αναγνώριση των δεξιοτήτων και των τυπικών προσόντων που εισφέρουν τα άτομα αυτά έχουν καθοριστική σημασία προκειμένου να διευκολυνθεί η είσοδός τους στην αγορά εργασίας και να διασφαλιστεί ότι θα βρουν θέση εργασίας που να ανταποκρίνεται στις δεξιότητές τους. Επιπλέον, η βελτίωση των υφιστάμενων δεξιοτήτων και η απόκτηση νέων είναι απαραίτητες για την επιτυχημένη συμμετοχή στην αγορά εργασίας και την κοινωνία.
Οι σημερινές κατευθυντήριες γραμμές:
- περιγράφουν μέτρα που μπορούν να αναληφθούν από τα κράτη μέλη με βάση τα διδάγματα που έχουν αντληθεί και τις βέλτιστες πρακτικές που έχουν συγκεντρωθεί μέχρι στιγμής, επεκτείνοντας προηγούμενα μέτρα σε επίπεδο ΕΕ με σκοπό
- την ένταξη στην αγορά εργασίας των ατόμων που φθάνουν από την Ουκρανία· και
- τη στήριξη των ατόμων αυτών προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) και στην εκπαίδευση ενηλίκων·
- περιλαμβάνουν διάφορα συγκεκριμένα παραδείγματα έργων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, τα οποία μπορούν να χρησιμεύσουν ως πηγή έμπνευσης για τις πρωτοβουλίες των κρατών μελών στον συγκεκριμένο τομέα και να συμβάλουν ώστε αυτά να αξιοποιήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη στήριξη που διατίθεται σε επίπεδο ΕΕ.
Οι κατευθυντήριες γραμμές καλύπτουν τόσο τα άτομα που είναι επιλέξιμα για προσωρινή προστασία βάσει της οδηγίας για την προσωρινή προστασία όσο και τα άτομα που είναι επιλέξιμα για επαρκή προστασία βάσει του εθνικού δικαίου.
Πρόσβαση σε θέσεις εργασίας και κατάρτιση
Στο πλαίσιο των σημερινών κατευθυντήριων γραμμών, η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη:
- να ενημερώνουν τα άτομα που διαφεύγουν τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας σχετικά με τη στήριξη που τους παρέχεται, όπως επαγγελματικός προσανατολισμός, παροχή συμβουλών και προστασία από τις διακρίσεις. Αυτό προστίθεται στην υφιστάμενη νομική υποχρέωση των κρατών μελών να ενημερώνουν τα άτομα αυτά σχετικά με τα δικαιώματά τους·
- να διευκολύνουν την ένταξη στην αγορά εργασίας των δικαιούχων προσωρινής προστασίας και, κατά περίπτωση, επαρκούς προστασίας βάσει του εθνικού δικαίου, π.χ. με τους εξής τρόπους:
- ενθαρρύνοντας τα άτομα που φθάνουν στην ΕΕ να εγγραφούν στις τοπικές δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης·
- λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των ατόμων που διαφεύγουν τον πόλεμο στο έργο των εθνικών αρχών και των υπηρεσιών απασχόλησης (π.χ. με ιδιαίτερη μέριμνα για την πρόσβαση των γυναικών στην αγορά εργασίας και την πρόσβαση σε παιδική φροντίδα και σχολική εκπαίδευση· με πρόσληψη ατόμων σε τομείς που παρουσιάζουν ελλείψεις εργαζομένων ή σε τομείς όπου θα μπορούσαν να στηρίξουν άλλα άτομα που φτάνουν από την Ουκρανία)·
- παρέχοντας στήριξη στους εργοδότες που προσλαμβάνουν διαφεύγοντες τον πόλεμο, καθώς και επιδόματα για τη δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων· και
- ανοίγοντας προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας στους νεοαφιχθέντες·
- να παρέχουν την ευρύτερη δυνατή πρόσβαση στην αγορά εργασίας, π.χ. αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο της εκμετάλλευσης και της αδήλωτης εργασίας, με τη διασφάλιση της συνεργασίας φορέων όπως οι αρχές επιβολής του νόμου και οι επιθεωρήσεις εργασίας· μην κάνοντας χρήση της δυνατότητας την οποία παρέχει η οδηγία για την προσωρινή προστασία να δίνεται προτεραιότητα στους υπηκόους της ΕΕ και σε άλλους όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά εργασίας· διασφαλίζοντας ότι τα μέτρα συνυπολογίζουν πάντα τα άτομα με αναπηρία.
Αναγνώριση των υφιστάμενων δεξιοτήτων και επένδυση σε νέες δεξιότητες
Στο πλαίσιο των σημερινών κατευθυντήριων γραμμών, η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη:
- να διασφαλίσουν ότι οι δεξιότητες και τα επαγγελματικά προσόντα των συγκεκριμένων ατόμων θα εκτιμώνται, θα αξιολογούνται και θα αναγνωρίζονται γρήγορα, ανεξάρτητα από το αν υπάρχει διαθέσιμη τεκμηρίωσή τους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει υποστήριξη για την κατάρτιση βιογραφικών σημειωμάτων, τις δοκιμασίες δεξιοτήτων και την ανάκτηση των τίτλων προσόντων που λείπουν·
- να παρέχουν, το συντομότερο δυνατόν, στοχευμένες ευκαιρίες αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης, ΕΕΚ και/ή πρακτική εξάσκηση στον χώρο εργασίας. Αυτό απαιτεί στενή συνεργασία με τους παρόχους εκπαίδευσης και κατάρτισης, τους κοινωνικούς εταίρους και τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι ευκαιρίες αυτές συνάδουν με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και τις ελλείψεις δεξιοτήτων·
- να εξασφαλίσουν ταχεία πρόσβαση στην αρχική ΕΕΚ, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων μαθητείας, και να διερευνήσουν τις δυνατότητες παράτασης των εν εξελίξει περιόδων παραμονής των Ουκρανών εκπαιδευόμενων επαγγελματικής εκπαίδευσης, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους νέους·
- να παρέχουν σε ενήλικες που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας ευκαιρίες για πρόσβαση στη γενική εκπαίδευση, μεταξύ άλλων μέσω της φοίτησης σε σχολεία δεύτερης ευκαιρίας, καθώς και με την εγγραφή σε ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Η Επιτροπή έχει καταστήσει ορισμένα εργαλεία της πλατφόρμας Europass διαθέσιμα στα ουκρανικά. Αυτό θα βοηθήσει τους ουκρανόφωνους χρήστες να καταρτίσουν βιογραφικά σημειώματα, να δοκιμάσουν τις ψηφιακές τους δεξιότητες, να στείλουν αιτήσεις και να βρουν προσφορές εργασίας και κατάρτισης στην ΕΕ. Επιπλέον, η ουκρανική μετάφραση της ευρωπαϊκής πολυγλωσσικής ταξινόμησης δεξιοτήτων, ικανοτήτων και επαγγελμάτων (ESCO) θα είναι διαθέσιμη σύντομα.
Στήριξη από τα ταμεία της ΕΕ
Τα κονδύλια της ΕΕ μπορούν να στηρίξουν τα μέτρα των κρατών μελών για την παροχή πρόσβασης στην αγορά εργασίας, την ΕΕΚ και την εκπαίδευση ενηλίκων. Περιλαμβάνουν χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ) και το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ). Το InvestEU, το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης και το Erasmus+ μπορούν επίσης να βοηθήσουν.
Οι σημερινές κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνουν διάφορα συγκεκριμένα παραδείγματα έργων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ και στηρίζουν την ένταξη στην αγορά εργασίας, όπως:
- το έργο Fast track action boost (FAB) στην Αυστρία, τη Γερμανία, την Ισπανία, την Ιταλία και τη Σουηδία, το οποίο στηρίζεται από το πρόγραμμα για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία (EaSI), που χρηματοδότησε ταχείες οδούς ένταξης στην αγορά εργασίας για τους πρόσφυγες και τις οικογένειές τους, με ιδιαίτερη έμφαση στις γυναίκες πρόσφυγες·
- το έργο «κέντρα επικύρωσης δεξιοτήτων» στο Βέλγιο, το οποίο στηρίζεται από το ΕΚΤ και βοηθά τα άτομα με επαγγελματική πείρα που διαφεύγουν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία να επικυρώσουν τις δεξιότητές τους επίσημα και δωρεάν. Η επίσημη αυτή αναγνώριση βοηθά στην απόδειξη των δεξιοτήτων ενώπιον του εργοδότη, στην επανέναρξη της κατάρτισης ή στην απόκτηση πρόσβασης σε επάγγελμα.
