Σε μια προσπάθεια να διασφαλιστεί η έγκαιρη πρόσβαση σε εμβόλια κατά της COVID-19 για όλους τους πολίτες της ΕΕ και να αντιμετωπιστεί η τρέχουσα έλλειψη διαφάνειας των εξαγωγών εμβολίων εκτός της ΕΕ, η Επιτροπή έθεσε σε εφαρμογή ένα μέτρο που απαιτεί οι εν λόγω εξαγωγές να υπόκεινται σε αδειοδότηση από τα κράτη μέλη.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Η πανδημία έχει καταστροφικές συνέπειες στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο. Η προστασία της υγείας των πολιτών μας παραμένει ύψιστη προτεραιότητά μας και πρέπει να λάβουμε τα αναγκαία μέτρα για να πετύχουμε αυτόν τον στόχο. Αυτός ο μηχανισμός διαφάνειας και αδειοδότησης είναι προσωρινός, ενώ φυσικά θα εξακολουθήσουμε να τηρούμε τις δεσμεύσεις μας έναντι των χωρών με χαμηλό και χαμηλότερο μέσο εισόδημα.»
Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίτροπος Εμπορίου, κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, δήλωσε: «Αυτό το χρονικά περιορισμένο και στοχευμένο σύστημα καλύπτει μόνο τα εμβόλια κατά της COVID-19 που καλύπτονται από συμφωνίες προαγοράς εντός της ΕΕ. Στόχος είναι να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια σχετικά με την παραγωγή εμβολίων στην ΕΕ και τις εξαγωγές τους — αυτή η διαφάνεια απουσιάζει και είναι ζωτικής σημασίας επί του παρόντος. Ο μηχανισμός αυτός περιλαμβάνει ευρύ φάσμα εξαιρέσεων για την πλήρη τήρηση των δεσμεύσεών μας όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια και την προστασία των παραδόσεων εμβολίων στις γειτονικές μας χώρες και στις χώρες που έχουν ανάγκη και καλύπτονται από τον μηχανισμό COVAX.»
Η επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, κ. Στέλλα Κυριακίδου, δήλωσε τα εξής: «Για το μεγαλύτερο μέρος του περασμένου έτους εργαστήκαμε σκληρά για τη σύναψη συμφωνιών προαγοράς με τους παραγωγούς εμβολίων για να φτάσουν εμβόλια στους πολίτες, στην Ευρώπη και αλλού. Χορηγήσαμε προκαταβολική χρηματοδότηση σε εταιρείες για την ανάπτυξη της αναγκαίας παραγωγικής ικανότητας για την παραγωγή εμβολίων, έτσι ώστε οι παραδόσεις να μπορούν να ξεκινήσουν αμέσως μόλις αυτά εγκριθούν. Χρειαζόμαστε πλέον διαφάνεια σχετικά με το πού πηγαίνουν τα εμβόλια που εξασφαλίσαμε, καθώς και να διασφαλίσουμε ότι φτάνουν στους πολίτες μας. Είμαστε υπόλογοι έναντι των Ευρωπαίων πολιτών και φορολογουμένων — κάτι που αποτελεί βασική αρχή για εμάς.»
Η Επιτροπή έχει επενδύσει μεγάλα ποσά στην ανάπτυξη της παραγωγικής ικανότητας των φορέων ανάπτυξης εμβολίων στην ΕΕ. Αυτή η επένδυση αποσκοπεί στη διασφάλιση της ταχύτερης παράδοσης εμβολίων στους Ευρωπαίους πολίτες, στην υποστήριξη στρατηγικών σχεδιασμού και εμβολιασμού με απώτερο στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας. Συνεπώς, είναι εύλογο για την ΕΕ να παρακολουθεί τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν τα κονδύλια που εκταμιεύθηκαν στο πλαίσιο των συμφωνιών προαγοράς, ιδίως σε ένα πλαίσιο δυνητικών ελλείψεων βασικών εμβολίων κατά της COVID-19. Κύριος στόχος είναι η παροχή δημόσιας διαφάνειας στους Ευρωπαίους πολίτες. Το σύστημα διαφάνειας και αδειοδότησης θα απαιτεί από τις εταιρείες να ενημερώνουν τις αρχές των κρατών μελών σχετικά με την πρόθεση εξαγωγής εμβολίων που παράγονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το καθεστώς άδειας εξαγωγής
Η εν λόγω εκτελεστική πράξη, η οποία εκδόθηκε με τη διαδικασία του επείγοντος και δημοσιεύτηκε σήμερα, προβλέπει άδειες εξαγωγών εμβολίων για την COVID-19 εκτός της ΕΕ έως το τέλος Μαρτίου 2021. Το καθεστώς αυτό εφαρμόζεται μόνο στις εξαγωγές από εταιρείες με τις οποίες η ΕΕ έχει συνάψει συμφωνίες προαγοράς.
Με βάση την προηγούμενη εμπειρία από παρόμοιο μέτρο σχετικά με τα μέσα ατομικής προστασίας την άνοιξη του 2020, η Επιτροπή θα συνδράμει τα κράτη μέλη στη δημιουργία του σχετικού μηχανισμού για την εξασφάλιση ομαλής και συντονισμένης εφαρμογής του κανονισμού.
Το μέτρο αυτό είναι στοχοθετημένο, αναλογικό, διαφανές και προσωρινό. Συνάδει πλήρως με τη διεθνή δέσμευση της ΕΕ στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και της G20 και με τις προτάσεις της ΕΕ στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του ΠΟΕ για το εμπόριο και την υγεία. Δεσμευμένη στη διεθνή αλληλεγγύη, η ΕΕ εξαίρεσε από αυτό το πρόγραμμα τις προμήθειες εμβολίων για ανθρωπιστική βοήθεια ή εκείνες που προορίζονταν για χώρες στο πλαίσιο του μηχανισμού COVAX, καθώς και για τη γειτονιά μας.
Σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για τα εμβόλια
Στις 17 Ιουνίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την ευρωπαϊκή στρατηγική για την επιτάχυνση της ανάπτυξης, της παρασκευής και της διανομής αποτελεσματικών και ασφαλών εμβολίων κατά της COVID-19. Ως αντάλλαγμα για το δικαίωμα αγοράς συγκεκριμένου αριθμού δόσεων εμβολίου σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο, η Επιτροπή χρηματοδοτεί μέρος του αρχικού κόστους που βαρύνει τους παρασκευαστές εμβολίων με τη μορφή συμφωνιών προαγοράς (APA). Η παρεχόμενη χρηματοδότηση θεωρείται προκαταβολή για τα εμβόλια που θα αγοραστούν πράγματι από τα κράτη μέλη. Συνεπώς, η συμφωνία προαγοράς αποτελεί εκ των προτέρων επένδυση μείωσης του κινδύνου έναντι δεσμευτικής υποχρέωσης της εταιρείας να αρχίσει να παράγει εκ των προτέρων, ακόμη και πριν λάβει άδεια κυκλοφορίας. Η συμφωνία αυτή αναμένεται να επιτρέψει την ταχεία και σταθερή παράδοση μόλις χορηγηθεί η άδεια.
