Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε 24 έργα που θα δημιουργήσουν νέα προγράμματα ή θα επεκτείνουν υφιστάμενα, με στόχο τη συλλογή πλάσματος από δότες που ανέρρωσαν από τη νόσο COVID-19. Οι δωρεές πλάσματος θα χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία ασθενών της νόσου COVID-19. Οι επιχορηγήσεις αυτές αποτελούν αποτέλεσμα της πρόσκλησης που απευθύνθηκε τον περασμένο Ιούλιο σε όλες τις δημόσιες και μη κερδοσκοπικές υπηρεσίες αιμοδοσίας σε ολόκληρη την ΕΕ και στο Ηνωμένο Βασίλειο για να υποβάλουν αίτηση χρηματοδότησης για την αγορά εξοπλισμού συλλογής πλάσματος. Η δράση αυτή χρηματοδοτείται μέσω του μέσου στήριξης έκτακτης ανάγκης με συνολικό ποσό ύψους 36 εκατ. ευρώ. Τα έργα, τα οποία θα υλοποιηθούν σε 14 κράτη μέλη* και στο Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν εθνική ή περιφερειακή εμβέλεια και, στις περισσότερες περιπτώσεις, θα περιλαμβάνουν τη διανομή κονδυλίων σε μεγάλο αριθμό τοπικών κέντρων συλλογής αίματος ή πλάσματος (άνω των 150 συνολικά).
Η κ. Στέλλα Κυριακίδου, επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, δήλωσε τα εξής: «Όταν πρόκειται για έρευνα σχετικά με θεραπευτικές αγωγές για τη νόσο COVID-19, πρέπει να διερευνώνται όλες οι επιλογές ώστε να διασφαλιστεί η όσον το δυνατόν ταχύτερη διάθεση ασφαλών και αποτελεσματικών θεραπειών. Χάρη στους πολυάριθμους αιτούντες που ανταποκρίθηκαν στην έκκληση της Επιτροπής, η συλλογή πλάσματος μπορεί πλέον να αυξηθεί μέσω των επιλεγμένων έργων, τα οποία θα συμβάλουν στη χρήση του πλάσματος από αναρρώσαντες ως πιθανής ελπιδοφόρας θεραπείας.» Καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να διασφαλίσουμε ότι διατίθενται ασφαλείς και αποτελεσματικές θεραπευτικές αγωγές κατά της νόσου COVID-19.»
Οι επιχορηγήσεις θα χρηματοδοτήσουν την αγορά μηχανημάτων πλασμαφαίρεσης και συναφούς εξοπλισμού, όπως, μεταξύ άλλων, τις συσκευασίες συλλογής, τον εξοπλισμό αποθήκευσης, τις εργαστηριακές δοκιμές και τον χαρακτηρισμό του πλάσματος, καθώς και τις οργανωτικές αλλαγές εντός των κέντρων αιμοδοσίας. Ελήφθησαν αιτήσεις από 14 κράτη μέλη και από το Ηνωμένο Βασίλειο και έγιναν δεκτά προς χρηματοδότηση έργα από όλες αυτές τις χώρες.
Η θεραπεία συνίσταται στη μετάγγιση πλάσματος από αναρρώσαντες σε ασθενείς με σκοπό την ενίσχυση του ανοσοποιητικού τους συστήματος και της ικανότητάς τους να καταπολεμήσουν τη νόσο. Το πλάσμα μπορεί επίσης να διατεθεί στη βιομηχανία για τον καθαρισμό αντισωμάτων με σκοπό την παρασκευή φαρμάκου για την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19 (ανοσοσφαιρίνη).
Η αποτελεσματικότητα και των δύο αυτών προσεγγίσεων διερευνάται σε παγκόσμιο επίπεδο, μεταξύ άλλων σε ερευνητικά έργα της ΕΕ που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» . Και οι δύο πιθανές θεραπευτικές αγωγές βασίζονται στη συλλογή μεγάλων ποσοτήτων πλάσματος από αναρρώσαντες, το οποίο προέρχεται από ασθενείς που θεραπεύτηκαν από τη νόσο.
Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα είναι ελπιδοφόρα, με στοιχεία που δείχνουν πολύ χαμηλή συχνότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων αντιδράσεων και εμφανίζουν ενδείξεις αποτελεσματικότητας. Αναμένονται περαιτέρω αποτελέσματα από πλήρεις κλινικές δοκιμές. Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα δείχνουν ότι η έγκαιρη μετάγγιση πλάσματος με υψηλές συγκεντρώσεις αντισωμάτων είναι εξαιρετικά αποτελεσματική για τη μείωση της θνησιμότητας των ασθενών. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να συλλέγεται ο μεγαλύτερος δυνατός αριθμός δωρεών πλάσματος ώστε να εξασφαλίζεται ότι θα χορηγηθούν στους ασθενείς αυτές που περιέχουν μεγάλο αριθμό αντισωμάτων. Οι δωρεές που δεν είναι κατάλληλες για μετάγγιση πλάσματος από αναρρώσαντες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άλλες ενδείξεις μετάγγισης και για την παρασκευή άλλων βασικών φαρμάκων.
Επί του παρόντος, οι δημόσιες υπηρεσίες αιμοδοσίας και ο Ερυθρός Σταυρός συλλέγουν κυρίως ολικό αίμα από το οποίο διαχωρίζεται στη συνέχεια το πλάσμα. Πρόκειται για μια πολύ λιγότερο αποτελεσματική μέθοδο συλλογής σε σύγκριση με τη μέθοδο της πλασμαφαίρεσης —μια διαδικασία κατά την οποία λαμβάνεται πλάσμα απευθείας από τον δότη, ενώ τα υπόλοιπα συστατικά του αίματος επιστρέφονται στον δότη. Με τη μέθοδο της πλασμαφαίρεσης οι δότες μπορούν να δίνουν μεγαλύτερους όγκους πλάσματος τη φορά και μπορούν να δίνουν πλάσμα μία φορά κάθε 2 εβδομάδες, σε σύγκριση με μία φορά κάθε 3-4 μήνες που ισχύει για τους δότες ολικού αίματος.
Γενικές πληροφορίες
Το μέσο στήριξης έκτακτης ανάγκης (ESI), που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο τον Απρίλιο του 2020, επιτρέπει στον προϋπολογισμό της ΕΕ να παρέμβει για την παροχή στήριξης έκτακτης ανάγκης, ώστε να μπορέσει η Ένωση ως σύνολο να αντιμετωπίσει τις ανθρώπινες και οικονομικές συνέπειες μιας κρίσης όπως η συνεχιζόμενη πανδημία.
Το ESI εφοδιάζει την ΕΕ με ευρεία εργαλειοθήκη για τη στήριξη των κρατών μελών στις προσπάθειές τους να αντιμετωπίσουν την πανδημία COVID-19, ανταποκρινόμενο σε ανάγκες που μπορούν να αντιμετωπιστούν καλύτερα με στρατηγικό και συντονισμένο τρόπο σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
