Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε ένα ολοκληρωμένο οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο για τα Δυτικά Βαλκάνια, το οποίο αποσκοπεί στην τόνωση της μακροπρόθεσμης οικονομικής ανάκαμψης της περιοχής, τη στήριξη της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, την προώθηση της περιφερειακής ολοκλήρωσης και σύγκλισης με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας/Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Josep Borrell, δήλωσε: «Οι πολίτες των Δυτικών Βαλκανίων αποτελούν μέρος της Ευρώπης και έχουμε κοινό συμφέρον να βοηθήσουμε αυτούς τους έξι εταίρους να σημειώσουν πρόοδο στην πορεία τους προς την ΕΕ.Με το οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο, υποστηρίζουμε την αξιολόγηση της δέσμης μέτρων για τη διεύρυνση με δράση, παρέχοντας βαθιά και ισχυρή στήριξη για οικονομική ανάκαμψη και μεταρρυθμίσεις – για σύγχρονα, πιο οικολογικά και πιο ευημερούντα Δυτικά Βαλκάνια που επιτυγχάνουν καλύτερα αποτελέσματα προς όφελος των πολιτών τους στην πορεία προς την ΕΕ.»
Παρουσιάζοντας το νέο σχέδιο, ο Επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης, κ. Olivér Várhelyi, σχολίασε: «Σήμερα παρουσιάζουμε το οικονομικό και επενδυτικό σχέδιό μας για τα Δυτικά Βαλκάνια με στόχο την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης και ανάκαμψης της περιοχής. Θα κινητοποιήσουμε κονδύλια έως και 9 δισ. ευρώ για εμβληματικές επενδύσεις στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας, της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, με στόχο τη δημιουργία βιώσιμης ανάπτυξης και θέσεων εργασίας. Το σχέδιο ανοίγει επίσης τον δρόμο για επιτυχή περιφερειακή οικονομική ολοκλήρωση που θα συμβάλει στην επιτάχυνση της σύγκλισης με την ΕΕ και στη γεφύρωση του αναπτυξιακού χάσματος μεταξύ των περιφερειών μας, επιταχύνοντας τελικά τη διαδικασία ολοκλήρωσης της ΕΕ. Το σχέδιο αυτό αναμένεται να συμβάλει στη μετατροπή των Δυτικών Βαλκανίων σε μια από τις πλέον ελκυστικές περιοχές για επενδύσεις στον κόσμο. Φυσικά, η εφαρμογή του θα πρέπει να συμβαδίζει με μεταρρυθμίσεις.»
Το οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο καθορίζει μια σημαντική δέσμη επενδυτικών μέτρων για την κινητοποίηση χρηματοδότησης ύψους έως και 9 δισ. ευρώ για την περιοχή. Θα στηρίξει τη βιώσιμη συνδεσιμότητα, το ανθρώπινο κεφάλαιο, την ανταγωνιστικότητα και την χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, καθώς και τη διττή πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Παράλληλα με το οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο για τη στήριξη της περιοχής, η Επιτροπή παρουσίασε κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της πράσινης ατζέντας για τα Δυτικά Βαλκάνια, που αναμένεται να εγκριθεί κατά τη σύνοδο κορυφής των Δυτικών Βαλκανίων στη Σόφια τον Νοέμβριο του 2020. Προβλέπει δράσεις γύρω από πέντε πυλώνες. Οι πυλώνες αυτοί είναι i) η δράση για το κλίμα, συμπεριλαμβανομένων της απανθρακοποίησης, της ενέργειας και της κινητικότητας, ii) η κυκλική οικονομία, για την αντιμετώπιση ιδίως των αποβλήτων, της ανακύκλωσης, της βιώσιμης παραγωγής και της χρήσης των πόρων, iii) η βιοποικιλότητα, με σκοπό την προστασία και την αποκατάσταση του φυσικού πλούτου της περιοχής, iv) η καταπολέμηση της ρύπανσης του αέρα, των υδάτων και του εδάφους και v) τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων και οι αγροτικές περιοχές. Η ψηφιοποίηση θα αποτελέσει βασικό καταλύτη για τους ανωτέρω πέντε πυλώνες σύμφωνα με την έννοια της διττής πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
Το σχέδιο προσδιορίζει δέκα επενδυτικές εμβληματικές πρωτοβουλίες για τη στήριξη μεγάλων οδικών και σιδηροδρομικών συνδέσεων στην περιοχή, την ανανεώσιμη ενέργεια και τη μετάβαση από τον άνθρακα, την ανακαίνιση δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων για την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τις υποδομές διαχείρισης αποβλήτων και λυμάτων, καθώς και την ανάπτυξη ευρυζωνικών υποδομών. Άλλες εμβληματικές πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν αυξημένες επενδύσεις στον ιδιωτικό τομέα για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας, ιδίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς και εγγυήσεις για τη νεολαία.
Επιπλέον της σημαντικής παροχής επιχορηγήσεων της ΕΕ στην περιοχή, η ΕΕ μπορεί να παράσχει εγγυήσεις για τη μείωση του κόστους χρηματοδότησης τόσο για δημόσιες όσο και για ιδιωτικές επενδύσεις και για τη μείωση του κινδύνου για τους επενδυτές. Η στήριξη μέσω του νέου μηχανισμού εγγύησης για τα Δυτικά Βαλκάνια, στο πλαίσιο της εγγύησης εξωτερικής δράσης της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη+, αναμένεται να κινητοποιήσει δυνητικές επενδύσεις ύψους έως και 20 δισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία.
Η δέσμη επενδύσεων θα αποτελέσει βασική κινητήρια δύναμη για τη διευκόλυνση περαιτέρω δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην περιοχή από ευρωπαϊκά και διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Η καλύτερη σύνδεση των οικονομιών των Δυτικών Βαλκανίων εντός της περιοχής και με την ΕΕ απαιτεί ισχυρή δέσμευση εκ μέρους των Δυτικών Βαλκανίων για την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, την εμβάθυνση της περιφερειακής οικονομικής ολοκλήρωσης και την ανάπτυξη μιας κοινής περιφερειακής αγοράς με βάση το κεκτημένο της ΕΕ, προκειμένου να καταστεί η περιοχή ελκυστικότερος επενδυτικός χώρος.
Η Επιτροπή στηρίζει τις προσπάθειες των κυβερνήσεων των χωρών της περιοχής να αναπτύξουν ένα νέο όραμα για τη δημιουργία ενός περιφερειακού οικονομικού χώρου που αναμένεται να εγκριθεί κατά τη σύνοδο κορυφής της Σόφιας τον Νοέμβριο του 2020. Η ΕΕ θα προσπαθήσει να φέρει την περιοχή πιο κοντά στην ενιαία αγορά της ΕΕ. Η χρηστή διακυβέρνηση αποτελεί το θεμέλιο της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, η τόνωση των επενδύσεων και της οικονομικής ανάπτυξης θα είναι δυνατή μόνο εάν τα Δυτικά Βαλκάνια δεσμευθούν ρητά και εφαρμόσουν θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αξίες.
Όπως αντικατοπτρίζεται στην ενισχυμένη μεθοδολογία διεύρυνσης, οι χώρες που σημειώνουν πρόοδο όσον αφορά τις μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες θα πρέπει να επωφεληθούν από αύξηση της χρηματοδότησης και των επενδύσεων.
