Η σύγχρονη ψηφιακή πραγματικότητα στηρίζει τη λειτουργία της στα τεχνολογικά επιτεύγματα, τα οποία πολλαπλασιάζονται και βελτιώνονται με ταχύτατους ρυμθούς. Τα εργαλεία της τεχνολογικής προόδου αναδιαμόρφωσαν τους περισσότερους τομείς της καθημερινής ζωής. Τα ηλεκτρονικά συστήματα συντελούν καθοριστικό ρόλο στο χώρο της εργασίας και ο αυτοματισμός οδήγησε στην πρόοδο. Το πέρασμα στη νεωτερική ψηφιακή εποχή διαπερνά όλες τις σφαίρες του κοινωνικού γίγνεσθαι, από την πολιτική διακυβέρνηση και διοίκηση μέχρι και τις διαπροσωπικές σχέσεις.
Από την βιομηχανική επάνασταση – που ξεκίνησε στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα και κορυφώθηκε κατά τον 19ο αιώνα – έως και σήμερα, η ανθρωπότητα γνώρισε μεγάλες ανακατατάξεις στο χώρο της εργασίας, της υγείας, της εκπαίδευσης και γενικότερα σε όλες τις εκφάνσεις που προσδιορίζουν τις προϋποθέσεις της ανθρώπινης ύπαρξης. Η οργάνωση των κοινωνιών, πλεον, και κατ’ επέκταση των πολιτισμών, είναι συνδεδεμένη με τη χρήση των ψηφιακών μέσων, τα οποία επαναπροσδιόρισαν τις ανάγκες των κοινωνικών ομάδων σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο.
Ο ρόλος τους δεν είναι απλώς υποστηρικτικός και βοηθητικός, αλλά τείνει σε αυτή την χρονική συγκυρία, σε πολλές περιπτώσεις, να αντικαταστήσει την ανθρώπινη επαφή. Το ζήτημα που τίθεται, εστιάζει σε ποιο βαθμό ο σύγχρονος πολίτης καταναλώνει ενέργεια σε μία εικονική διαδικτυακή πραγματικότητα, που προσφέρει αφενός τις διευκολύνσεις μιας απλοποιημένης ζωής και αφετέρου, αν γίνει μονομερής, του στερεί την ανθρώπινη και φυσική αλληλεπίδραση με τους συνανθρώπους του. Μια αλληλεπίδραση που είναι ζωτικής σημασίας για την εξέλιξη και ανάπτυξη ολοκληρωμένων ανθρώπινων προσωπικοτήτων. Η χρήση των ψηφιακών μέσων αποτελεί ενισχυτικό και όχι αποκλειστικό εργαλείο για τη σύναψη επαγγελματικών και προσωπικών σχέσεων. Τη στιγμή που θα πάψει να είναι εργαλείο και θα αντικαταστήσει την ύπαρξη, τότε οι οποιεσδήποτε σχέσεις κλονίζονται σε μεγάλο βαθμό.
Επιπλεον, η διαδικτυακή ενημέρωση και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του ανθρώπου που συμβαδίζει με τον εκσυγχρονισμό. Οι δυνατότητες που προσφέρει ο παγκόσμιος ιστός και οι τεχνολογικες εφευρεύσεις βελτίωσαν το βιοτικό επίπεδο, με την εκμηδένηση των αποστάσεων, την επίλυση τεχνικών προβλημάτων και διεύρυναν τα όρια της επικοινωνίας και γνωριμίας με διαφορετικούς πολιτισμούς και ανθρώπους.
Ωστόσο, πολλές φορές αγνοούνται ή παραγνωρίζονται οι αρνητικές συνέπειες που δημιουργήθηκαν μέσα σε αυτή τη συνθήκη του τεχνολογικού οργασμού. Ειδικότερα, η μετά τον covid-19 εποχή συνέβαλε στη σταδιακή εδραίωση ενός νέου τύπου ανθρώπου, ο οποίος ολοένα και συχνότερα, κρατά αποστάσεις και αποξενώνεται πίσω από μια οθόνη. Μια οθόνη δύναται να “συνδέσει” τα άτομα για ποικίλους σκοπούς, αλλά αυξάνει το χάσμα ανάμεσα στον διαδικτυακό και τον απτό κόσμο των αισθήσεων και εμπειριών. Η αλλοτρίωση στις ανθρώπινες σχέσεις δεν έχει επέλθει ακόμη, αλλά ήδη τα σημάδια της είναι ορατά παντού.
Μαριλίν Μανούρα