Το Συμβούλιο ενέκρινε σήμερα νομοθετικές τροποποιήσεις που επιτρέπουν στα κράτη μέλη να ανακατευθύνουν πόρους από τα ταμεία της πολιτικής συνοχής και το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ) για να βοηθήσουν τους πρόσφυγες που εγκαταλείπουν την Ουκρανία λόγω της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας.
Η ταχεία τροποποίηση της νομοθεσίας σχετικά με τα ταμεία της ΕΕ εκφράζει σαφώς τη συνεχή αλληλεγγύη της ΕΕ προς τους πρόσφυγες από την Ουκρανία και προς τα κράτη μέλη που τους φιλοξενούν, ιδίως εκείνα που συνορεύουν με την Ουκρανία.
Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προκειμένου τα κράτη μέλη να διαθέτουν επαρκείς πόρους για να ανταποκριθούν στις αυξανόμενες ανάγκες στέγασης, εκπαίδευσης και υγειονομικής περίθαλψης.
Ταμεία της πολιτικής συνοχής
Το Συμβούλιο εξέδωσε τον κανονισμό σχετικά με τη δράση συνοχής για τους πρόσφυγες στην Ευρώπη (CARE), ο οποίος τροποποιεί το νομικό πλαίσιο για την περίοδο 2014-2020 που διέπει τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) και το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ).
Το μέτρο αυτό θα ενισχύσει επίσης τις συνεχιζόμενες προσπάθειες των κρατών μελών να αντιμετωπίσουν τον ευρύτερο αντίκτυπο της πανδημίας COVID-19.
Επίσης, στις αλλαγές περιλαμβάνεται έκτακτη ευελιξία για τη μεταφορά πόρων μεταξύ των προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο για την αντιμετώπιση της εισροής προσφύγων.
Η ευελιξία αυτή συνεπάγεται, για παράδειγμα, ότι οι πόροι του ΕΤΠΑ που προορίζονται για έργα υποδομών μπορούν να ανακατανεμηθούν για την παροχή υγειονομικής περίθαλψης και εκπαίδευσης σε άτομα που διαφεύγουν τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιήσουν συνολικά έως και 9,5 δισ. € στο πλαίσιο της δόσης για το 2022 του REACT-EU, ενός από τα μεγαλύτερα προγράμματα δημόσιων επενδύσεων της ΕΕ μετά την πανδημία, καθώς και πόρους της πολιτικής συνοχής που δεν διατέθηκαν στο πλαίσιο της δημοσιονομικής περιόδου 2014-2020.
Με τη δράση CARE παρατείνεται επίσης κατά ένα λογιστικό έτος η χρηματοδότηση κατά 100 % από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για τα προγράμματα συνοχής. Με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί η επιβάρυνση των εθνικών και περιφερειακών προϋπολογισμών λόγω της εισροής προσφύγων από την Ουκρανία.
Ως ημερομηνία έναρξης για τα νέα μέτρα που είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση στο πλαίσιο της CARE ορίζεται η 24η Φεβρουαρίου 2022, ημερομηνία της ρωσικής εισβολής.
Εκτιμάται ότι με την παράταση της χρηματοδότησης κατά 100 %, την αποδέσμευση της μη προγραμματισμένης χρηματοδότησης για την περίοδο 2014-2020 και τη δόση του REACT-EU για το 2022 θα αποδεσμευθούν σχεδόν 17 δισ. €.
Ταμεία εσωτερικών υποθέσεων
Το Συμβούλιο ενέκρινε επίσης τροποποίηση για τα ταμεία εσωτερικών υποθέσεων για την περίοδο 2014-2020 και για το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης για την περίοδο 2021-2027. Με την τροποποίηση αυτή παρέχονται επιπλέον πόροι για την υποδοχή ατόμων που εγκαταλείπουν την Ουκρανία λόγω του πολέμου.
Η περίοδος εφαρμογής των ταμείων εσωτερικών υποθέσεων 2014-2020 θα παραταθεί κατά έναν χρόνο και θα απελευθερωθεί η πρόσβαση σε μη δαπανηθέντα ποσά του Ταμείου Ασύλου και Μετανάστευσης που προηγουμένως προορίζονταν για άλλους σκοπούς.
Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορέσουν τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν επειγόντως τα εναπομένοντα κονδύλια για την αντιμετώπιση της μαζικής εισροής προσφύγων και αναμένεται να αποδεσμευθούν περίπου 420 εκατ. € από αχρησιμοποίητα κονδύλια για πρόσθετη στήριξη.
Σύμφωνα με το κείμενο, δίνεται επίσης η δυνατότητα στα κράτη μέλη και σε άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς χορηγούς να καταβάλλουν πρόσθετες χρηματοδοτικές συνεισφορές στο πλαίσιο του Ταμείου για την περίοδο 2021-2027 με τη μορφή εξωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό. Τα εν λόγω εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό θα καταστήσουν δυνατή τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων στον τομέα του ασύλου και της μετανάστευσης στα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια κρίσεων όπως αυτή που προκάλεσε η εισβολή στην Ουκρανία.
Επόμενα βήματα
Ο κανονισμός CARE και ο κανονισμός για την τροποποίηση των ταμείων εσωτερικών υποθέσεων 2014-2020 και του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης 2021-2027 θα τεθούν σε ισχύ την επομένη της δημοσίευσής τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία αναμένεται τις επόμενες ημέρες.
