Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει στα κράτη μέλη τη χαλάρωση των περιορισμών που ισχύουν για τα μη αναγκαία ταξίδια προς την ΕΕ, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η πρόοδος των εκστρατειών εμβολιασμού και οι εξελίξεις όσον αφορά την επιδημιολογική κατάσταση παγκοσμίως.
Η Επιτροπή προτείνει να επιτραπεί η είσοδος στην ΕΕ για λόγους που δεν είναι λόγοι ανάγκης, όχι μόνο για όλα τα πρόσωπα που προέρχονται από χώρες με καλή επιδημιολογική κατάσταση, αλλά και για όλα τα πρόσωπα που έχουν λάβει την τελευταία συνιστώμενη δόση εμβολίου εγκεκριμένου από την ΕΕ. Αυτό θα μπορούσε να επεκταθεί και σε εμβόλια για τα οποία έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία χορήγησης άδειας χρήσης έκτακτης ανάγκης από τον ΠΟΥ. Επιπλέον, η Επιτροπή προτείνει να αυξηθεί, σύμφωνα με την εξέλιξη της επιδημιολογικής κατάστασης στην ΕΕ, το κατώτατο όριο που σχετίζεται με τον αριθμό των νέων κρουσμάτων COVID-19 που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό καταλόγου χωρών από τις οποίες θα πρέπει να επιτρέπονται όλα τα ταξίδια. Αυτό θα επιτρέψει στο Συμβούλιο να διευρύνει αυτόν τον κατάλογο.
Ταυτόχρονα, η εμφάνιση παραλλαγών του κορονοϊού που προκαλούν ανησυχία απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση. Ως εκ τούτου, ως αντιστάθμισμα, η Επιτροπή προτείνει έναν νέο μηχανισμό «φρένου έκτακτης ανάγκης», ο οποίος θα συντονίζεται σε επίπεδο ΕΕ και θα περιορίζει τον κίνδυνο εισόδου τέτοιων παραλλαγών στην ΕΕ. Αυτό θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να ενεργούν γρήγορα και να περιορίζουν προσωρινά στο απολύτως ελάχιστο όλα τα ταξίδια από τις επηρεαζόμενες χώρες για το χρονικό διάστημα που απαιτείται για τη θέσπιση κατάλληλων υγειονομικών μέτρων.
Μη αναγκαία ταξίδια για εμβολιασμένους ταξιδιώτες
Η Επιτροπή προτείνει στα κράτη μέλη να άρουν τους περιορισμούς για τα μη αναγκαία ταξίδια των εμβολιασμένων προσώπων που ταξιδεύουν προς την ΕΕ. Αυτό αντικατοπτρίζει τις πλέον πρόσφατες επιστημονικές γνώμες που δείχνουν ότι ο εμβολιασμός συμβάλλει σημαντικά στη διακοπή της αλυσίδας μετάδοσης.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιτρέπουν τη μετακίνηση προς την ΕΕ των προσώπων που έχουν λάβει, τουλάχιστον 14 ημέρες πριν από την άφιξή τους, την τελευταία συνιστώμενη δόση εμβολίου που έχει λάβει άδεια κυκλοφορίας στην ΕΕ. Τα κράτη μέλη θα μπορούν επίσης να επεκτείνουν τη δυνατότητα αυτή για όσους έχουν εμβολιαστεί με εμβόλιο για το οποίο έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία χορήγησης άδειας χρήσης έκτακτης χρήσης από τον ΠΟΥ. Επιπλέον, εάν τα κράτη μέλη αποφασίσουν να μην επιβάλλουν απαιτήσεις στο έδαφός τους ως προς την υποβολή των εμβολιασμένων προσώπων σε αρνητικό τεστ PCR και/ή σε καραντίνα, θα πρέπει επίσης να μην επιβάλλουν τις απαιτήσεις αυτές στους εμβολιασμένους ταξιδιώτες από χώρες εκτός της ΕΕ.
Αυτό θα διευκολυνθεί μόλις τεθεί σε λειτουργία το ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό, σύμφωνα με τους κανόνες που πρότεινε η Επιτροπή στις 17 Μαρτίου. Ειδικότερα, οι ταξιδιώτες θα πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξουν το καθεστώς εμβολιασμού τους με ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό που θα εκδίδεται από τις αρχές των κρατών μελών σε ατομική βάση ή με άλλο πιστοποιητικό που θα αναγνωρίζεται ως ισοδύναμο βάσει απόφασης επάρκειας της Επιτροπής.
Έως ότου τεθεί σε λειτουργία το ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να δέχονται πιστοποιητικά από τρίτες χώρες βάσει της εθνικής νομοθεσίας, λαμβάνοντας υπόψη την ικανότητα επαλήθευσης της γνησιότητας, της εγκυρότητας και της ακεραιότητας του πιστοποιητικού και του κατά πόσον περιέχει όλα τα σχετικά δεδομένα.
Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο δημιουργίας πύλης που θα επιτρέπει στους ταξιδιώτες να ζητούν την αναγνώριση πιστοποιητικού εμβολιασμού που έχει εκδοθεί από τρίτη χώρα ως αξιόπιστης απόδειξης εμβολιασμού και/ή την έκδοση ψηφιακού πράσινου πιστοποιητικού.
Τα παιδιά που εξαιρούνται από τον εμβολιασμό θα πρέπει να μπορούν να ταξιδεύουν με τους εμβολιασμένους γονείς τους εάν διαθέτουν αρνητικό τεστ PCR COVID-19 που έχει διενεργηθεί το νωρίτερο 72 ώρες πριν από την άφιξη. Στις περιπτώσεις αυτές, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να απαιτούν τη διενέργεια πρόσθετων τεστ μετά την άφιξη.
Πλήρης άρση των περιορισμών στα μη αναγκαία ταξίδια από περισσότερες χώρες
Επί του παρόντος, επιτρέπονται τα μη αναγκαία ταξίδια, ανεξάρτητα από το προσωπικό καθεστώς εμβολιασμού, από 7 χώρες με καλή επιδημιολογική κατάσταση. Ο κατάλογος αυτός αποφασίζεται από το Συμβούλιο με βάση τα επιδημιολογικά κριτήρια που περιέχονται στην υφιστάμενη σύσταση.
Η Επιτροπή προτείνει να τροποποιηθούν τα κριτήρια ώστε να ληφθούν υπόψη τα αυξανόμενα στοιχεία του θετικού αντίκτυπου των εκστρατειών εμβολιασμού. Η πρόταση αποσκοπεί στην αύξηση του κατώτατου ορίου του 14ήμερου σωρευτικού ποσοστού ανακοίνωσης κρουσμάτων COVID-19 από 25 σε 100. Το ποσοστό αυτό παραμένει σημαντικά χαμηλότερο από τον σημερινό μέσο όρο της ΕΕ, ο οποίος είναι πάνω από 420.
Το προσαρμοσμένο κατώτατο όριο θα πρέπει να επιτρέπει στο Συμβούλιο να διευρύνει τον κατάλογο των χωρών από τις οποίες επιτρέπονται τα μη αναγκαία ταξίδια, ανεξάρτητα από το καθεστώς εμβολιασμού, με την επιφύλαξη μέτρων που σχετίζονται με την υγεία, όπως ο έλεγχος και/ή η καραντίνα. Σήμερα, το Συμβούλιο θα πρέπει να επανεξετάζει τον κατάλογο αυτό τουλάχιστον κάθε 2 εβδομάδες.
Τα αναγκαία ταξίδια θα εξακολουθήσουν να επιτρέπονται
Όσοι ταξιδεύουν για λόγους ανάγκης, συμπεριλαμβανομένων ιδίως των επαγγελματιών του τομέα της υγείας, των διασυνοριακών εργαζομένων, των εποχικών εργαζομένων στον τομέα της γεωργίας, του προσωπικού μεταφορών και των ναυτικών, των διερχόμενων επιβατών, όσων ταξιδεύουν για επιτακτικούς οικογενειακούς λόγους ή εκείνων που ταξιδεύουν για σπουδές, θα πρέπει να συνεχίσουν να εισέρχονται στην ΕΕ, ανεξάρτητα από το αν έχουν εμβολιαστεί ή από ποια χώρα προέρχονται. Το ίδιο ισχύει για τους πολίτες της ΕΕ και τους επί μακρόν διαμένοντες, καθώς και για τα μέλη των οικογενειών τους. Τα ταξίδια αυτά θα πρέπει να συνεχίσουν να υπόκεινται σε μέτρα σχετικά με την υγεία, όπως τα τεστ και η καραντίνα, όπως αποφασίζεται από τα κράτη μέλη.
«Φρένο έκτακτης ανάγκης» για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης παραλλαγών
Όταν η επιδημιολογική κατάσταση μιας χώρας εκτός ΕΕ επιδεινώνεται γρήγορα και ιδίως εάν εντοπιστεί μια παραλλαγή που προκαλεί ανησυχία ή ενδιαφέρον, ένα κράτος μέλος μπορεί να αναστείλει επειγόντως και προσωρινά όλα τα ταξίδια προς την ΕΕ πολιτών τρίτων χωρών που διαμένουν στην εν λόγω χώρα. Οι μόνες εξαιρέσεις στην περίπτωση αυτή θα ήταν οι επαγγελματίες του τομέα της υγείας, το προσωπικό μεταφορών, οι διπλωμάτες, οι διερχόμενοι επιβάτες, όσοι ταξιδεύουν για επιτακτικούς οικογενειακούς λόγους, οι ναυτικοί και τα άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας ή για άλλους ανθρωπιστικούς λόγους. Οι ταξιδιώτες αυτοί θα πρέπει να υπόκεινται σε αυστηρούς ελέγχους και καραντίνα, ακόμη και αν έχουν εμβολιαστεί.
Όταν ένα κράτος μέλος εφαρμόζει τέτοιους περιορισμούς, τα κράτη μέλη που συνέρχονται στο πλαίσιο των δομών του Συμβουλίου θα πρέπει να επανεξετάζουν την κατάσταση από κοινού με συντονισμένο τρόπο και σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή, και θα πρέπει να συνεχίσουν να το πράττουν τουλάχιστον κάθε 2 εβδομάδες.
Επόμενα βήματα
Εναπόκειται πλέον στο Συμβούλιο να εξετάσει την πρόταση αυτή. Μια πρώτη συζήτηση έχει προγραμματιστεί σε τεχνικό επίπεδο στο πλαίσιο συνόδου του Συμβουλίου για την ολοκληρωμένη πολιτική αντιμετώπιση κρίσεων (IPCR) που θα πραγματοποιηθεί στις 4 Μαΐου, ακολουθούμενη από συζήτηση στο πλαίσιο συνεδρίασης της Επιτροπής των Μόνιμων Αντιπροσώπων στην ΕΕ (ΕΜΑ) στις 5 Μαΐου.
Μόλις η πρόταση εγκριθεί από το Συμβούλιο, εναπόκειται στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τα μέτρα που ορίζονται στη σύσταση. Το Συμβούλιο θα πρέπει να επανεξετάζει τον κατάλογο των τρίτων χωρών που εξαιρούνται από τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς με βάση τα επικαιροποιημένα κριτήρια και να συνεχίσει να το πράττει κάθε 2 εβδομάδες.
