«Το να ονοματίζει κανείς, σημαίνει να αποκαλύπτει και το να αποκαλύπτει σημαίνει πως ήδη δρα»
~ Σιμόν ντε Μποβουάρ
Στη Συνέντευξη Τύπου στην 86η ΔΕΘ, ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, κλήθηκε να τοποθετηθεί σε ερώτηση αναφορικά με τη νομική κατοχύρωση του όρου γυναικοκτονία. Κατηγορηματικά δηλώνει “ Αποδέχομαι τον όρο…αλλά δεν πρέπει να αποκτήσει ιδιαίτερη και ξεχωριστή νομική κατοχύρωση. Έχουμε ένα αυστηρά νομικό πλαίσιο για τις ανθρωποκτονίες… Ναι, να μιλάμε και να χρησιμοποιούμε τον όρο γυναικοκτονία μόνο στο δημόσιο διάλογο”.
Ο όρος γυναικοκτονία στην Ελλάδα ακούστηκε πρώτη φορά στο δημόσιο διάλογο στην περίπτωση της Ελένης Τοπαλούδη. Ωστόσο, πρόκειται για έναν θεωρητικό όρο που διανύει μια πορεία σαράντα χρόνων με κινήματα, πρωτοβουλίες και νομική χρήση της λέξης. Γλωσσικά είναι ένας σύνθετος νεολογισμός {γυναικο+ κτονία (κτείνω=σκοτώνω)} που δημιουργήθηκε για να ονοματίσει την ύπαρξη ενός φαινομένου με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Οι δολοφονίες αυτές είναι το αποτέλεσμα ενός συστήματος που δρα άλλοτε με λανθάνοντα και άλλοτε με φανερό τρόπο, καταπιέζοντας και υποτάσσοντας το γυναικείο φύλο. Το πατριαρχικό σύστημα καθιέρωσε τους έμφυλους ρόλους, στους οποίους η γυναίκα οφείλει να πειθαρχήσει. Και αν δεν πειθαρχήσει το πληρώνει με τίμημα την ίδια τη ζωή της.
Οι γυναίκες που παραβίασαν και παραβιάζουν τους κοινωνικά επιβεβλημένους κανόνες και προσδοκίες που αναλογούν στο φύλο τους κακοποιούνται και σκοτώνονται καθημερινά σε όλο τον κόσμο. Η στατιστική μιλάει από μόνη της με τους δείκτες να αυξάνονται καθημερινά. Πλέον αυτά τα περιστατικά δεν συγκαλύπτονται όπως παλιότερα με μανδύες ηθικούς (έγκλημα τιμής) ερωτικούς( έγκλημα πάθους) και ψυχιατρικούς (από τρέλα). Ήρθε η ώρα να αντιμετωπιστούν ρεαλιστικά και αντικειμενικά. Είναι ευθύνη της Πολιτείας και των θεσμών να λάβει μέτρα για την πρόληψη της έμφυλης βίας με όλα τα δυνατά μέσα και σε όλους τους χώρους. Ο δημόσιος διάλογος είναι χρήσιμος μόνο όταν βασίζεται πάνω σε μια στέρεα δομή, που προφυλάσσει και προστατεύει νομικά τα θύματα σε πρακτικό και όχι θεωρητικό επίπεδο.
Ναι, χρειάζεται να αποκτήσει ιδιαίτερη και ξεχωριστή νομική κατοχύρωση όρος, γιατί πρόκειται για ιδιαίτερο και ξεχωριστό ζήτημα. Δεν αρκεί απλώς να “χτιστούν” ξενώνες και δομές κακοποιημένων γυναικών και ως δια μαγείας να περιμένουμε να σταματήσει η κακοποίηση. Η κακοποίηση συνεχίζεται και όταν μια γυναίκα αναγκάζεται να φύγει από τον ξενώνα με τα παιδιά της και επωμίζεται όλο το βάρος της επιβίωσης της οικογένειας. Με αυτά τα θέματα να ανοιχτεί ένας δημόσιος διάλογος, ο οποίος θα επιφέρει θεσμικές αλλαγές που έμπρακτα θα στηρίξει τα θύματα.
Τέλος, να δημιουργηθεί μια αξιόλογη παρέμβαση στα σχολικά προγράμματα, για να δούμε μια εξέλιξη: εμείς και οι μελλοντικές γενιές να αποβάλλουμε από πάνω μας στερεότυπα και νοοτροπίες, που οδηγούν στη βία και τις διακρίσεις.
Μαριλίν Μανούρα
