Ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, του Υπουργού Υγείας Θάνου Πλεύρη, της Υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως και της Υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δόμνας Μιχαηλίδου στη συζήτηση στη Βουλή για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση.
Κυριάκος Μητσοτάκης:
«Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Γνωρίζετε ότι οι ομιλίες των Πρωθυπουργών στη Βουλή γίνονται συνήθως στην Ολομέλεια, κατά την τελική ψήφιση των νομοσχεδίων. Επέλεξα σήμερα να κάνω κάτι διαφορετικό και πιστεύω ότι η παρουσία μου σε αυτή την κοινή συνεδρίαση των Επιτροπών σας σηματοδοτεί το ξεχωριστό κυβερνητικό, όσο και το προσωπικό μου ενδιαφέρον, για το θέμα το οποίο συζητάμε σήμερα. Γιατί, πράγματι, η κακοποίηση ανηλίκων, ειδικά η σεξουαλική κακοποίηση, αναδεικνύεται σε μία κοινωνική απειλή. Σίγουρα δεν είναι νέα, είναι όμως πολύμορφη και σίγουρα βρίσκεται σε έξαρση στην εποχή μας. Γι’ αυτό και πολύμορφη και αποφασιστική πρέπει να είναι και η απάντησή μας.
Πριν από σχεδόν ένα χρόνο είχα για πρώτη φορά διαγράψει τους άξονες ενός Εθνικού Σχεδίου για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και την Εκμετάλλευση. Αυτό συντάχθηκε και, προ διμήνου, συζητήθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο. Βρίσκεται ήδη σε δημόσια διαβούλευση, ώστε να αξιοποιηθεί κάθε χρήσιμη πρόταση, κάθε χρήσιμη ιδέα. Κατά συνέπεια, επειδή άκουσα και την εισηγήτρια του ΠΑΣΟΚ να αναφέρεται στον χρονισμό της συγκεκριμένης συζήτησης, θα ήθελα να επισημάνω ότι δεν πρόκειται για μία βιαστική αντίδραση στις πρόσφατες σοκαριστικές ειδήσεις, αλλά για μία μεθοδική αντιμετώπιση μιας διαρκούς και ευαίσθητης πρόκλησης.
Να επαναλάβω, για ακόμα μία φορά, ότι το θέμα είχε συζητηθεί και το βασικό σχέδιο είχε εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο πριν δει το φως της δημοσιότητας το τραγικό, το αποκρουστικό περιστατικό του Κολωνού.
Τα στοιχεία -είμαι σίγουρος ότι αναφερθήκατε και εσείς σε αυτά- δηλώνουν τη διεθνή διάσταση αλλά και τις κρυφές πτυχές του προβλήματος. Το Συμβούλιο της Ευρώπης προειδοποιεί ότι ένα στα πέντε παιδιά μπορεί να πέσει θύμα κάποιας μορφής εκμετάλλευσης. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι το ποσοστό αυτό είναι γύρω στο 16%. Και βέβαια το πιο σοκαριστικό -το γνωρίζουμε καλά- είναι ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους οι δράστες ανήκουν στο άμεσο περιβάλλον του ανηλίκου. Δυστυχώς πολλές φορές είναι και μέλη της οικογένειάς του.
Γνωρίζουμε, επίσης, ότι τελικά γνωστό γίνεται ένα πολύ μικρό ποσοστό των περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης. Εκτιμούμε ότι μπορεί να είναι μόλις το 2%. Και οι στατιστικές καταγράφουν, βέβαια, μια αύξηση των καταγγελιών τέτοιων εγκλημάτων τα τελευταία χρόνια. Αυτό σίγουρα είναι ενθαρρυντικό, όπως ενθαρρυντικό είναι και το γεγονός ότι η μεθοδική δουλειά της Αστυνομίας εξιχνιάζει όλο και περισσότερες τέτοιες υποθέσεις.
Αυτά είναι δεδομένα, σίγουρα ενθαρρυντικά, όμως σε καμία περίπτωση δεν είναι αρκετά. Λίγα παραμένουν ακόμα, δυστυχώς, τα θύματα τα οποία σπάνε το φόβο ζητώντας βοήθεια. Και αυτή η βοήθεια συχνά προσκρούει στην επαρκή στοιχειοθέτηση του περιστατικού. Και όταν έρχεται, συχνά δεν συνοδεύεται από την τιμωρία του ενόχου, δεν συνοδεύεται συχνά και από τη σωστή φροντίδα του θύματος.
Οι αιτίες είναι γνωστές, είναι πολλές και αλληλένδετες. Τη σιωπή ευνοούν τα στερεότυπα, τα οποία πολύ συχνά καταλήγουν στον στιγματισμό του θύματος. Όπως και η αδράνεια στον περίγυρό του. Η επικάλυψη των αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών και η πολυνομία, την οποία νομίζω με πολύ γλαφυρό τρόπο ανέδειξε αυτή η δουλειά την οποία έχουμε κάνει, φέρνουν καθυστερήσεις στις διώξεις των εγκλημάτων. Και, τέλος, διαχρονικές αγκυλώσεις της ελληνικής κοινωνίας αλλά και της ελληνικής οικογένειας, έρχονται και αυτές με τη σειρά τους να «πριμοδοτήσουν» τη συγκάλυψη.
Σε αυτά, ακριβώς, τα ανοιχτά ζητήματα παρεμβαίνει τώρα το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, με στόχο τη μηδενική ανοχή στη σεξουαλική βία κατά των παιδιών αλλά και σε κάθε μορφή εκμετάλλευσής τους. Είναι ένας οδικός χάρτης, καλά μελετημένος, που ξεκινά από την πρόληψη και τη θωράκιση των ίδιων των ανηλίκων αλλά και των οικογενειών τους. Περνά, στη συνέχεια, στη γρήγορη διερεύνηση αυτών των υποθέσεων, για να καταλήξει στην καταδίκη των ενόχων και στην αρμόζουσα περίθαλψη των θυμάτων.
Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια διαρκή πολιτική που συντονίζει με τυποποιημένες πρακτικές τη δράση διαφορετικών φορέων που πρέπει να λειτουργούν οριζόντια. Ταυτόχρονα όμως τους οπλίζει και με συγκεκριμένους στόχους, παρακολουθώντας την απόδοσή τους ανά τομέα. Όλα αυτά βέβαια απαιτούν τη σταθερή συνεργασία της πολιτείας σε όλους τους βαθμούς: κεντρικό κράτος, τοπική αυτοδιοίκηση, με τους πολίτες.
Αυτή η πρωτοβουλία, την οποία έχουμε αναλάβει, προφανώς δεν αποτελεί απλά μια ανταπόκριση στη συνταγματική επιταγή της προστασίας της αξιοπρέπειας του ανθρώπου. Είναι ένα σαφές μέτρο δημοκρατικής ευθύνης, καθώς στο πεδίο των πιο αδυνάμων, όπως τα παιδιά, δοκιμάζεται στην πράξη η καταπολέμηση των ανισοτήτων και η οικοδόμηση της κοινωνικής συνοχής.
Και θα συνιστούσε ένα αισιόδοξο μήνυμα αν όλες οι πολιτικές δυνάμεις σε αυτή την αίθουσα στήριζαν, ενωμένες, αυτή την τόσο σημαντική αλλαγή.
Αγαπητοί συνάδελφοι, η σημερινή παρουσίαση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, όπως είπα, συμπίπτει με την έναρξη της δημόσιας διαβούλευσης. Εύχομαι αυτή η δημόσια διαβούλευση να αποδειχθεί ευρύτατη. Σας διαβεβαιώνω ότι θα είναι ευπρόσδεκτη κάθε ουσιαστική παρατήρηση, πολύ περισσότερο κάθε εποικοδομητική βελτίωση. Θα είμαι σύντομος, περιοριζόμενος στις αδρές γραμμές του προγράμματος και ιδίως στις καινοτομίες που εισάγει, αλλά και σε αυτή την ενιαία λογική που το διέπει.
Ξεκινώ με τον σαφή καθορισμό των στόχων σε ορίζοντα πενταετίας, μέχρι το 2027: Ως τότε όλες οι θεσμικές λειτουργίες οφείλουν να έχουν γίνει φιλικότερες προς το παιδί. Οι υπηρεσίες πρόληψης και καταστολής, απονομής δικαιοσύνης και φροντίδας των θυμάτων πρέπει να συντονιστούν και τα επίκαιρα δεδομένα ανά πεδίο να καταγράφονται, ώστε να είναι μετρήσιμη και η ζητούμενη πρόοδος στην μείωση των κρουσμάτων, αλλά κυρίως η σωστή τους διαχείριση.
Σε ένα άλλο επίπεδο, το Εθνικό Σχέδιο βάζει επιτέλους τάξη σ’ αυτό το πολύπλοκο νομοθετικό μωσαϊκό που διέπει την καταπολέμηση της σεξουαλικής βίας. Αίρει ασάφειες και εναρμονίζει διάσπαρτες διατάξεις, τις ευθυγραμμίζει με τα διεθνή κείμενα τα οποία μας δεσμεύουν, ιδιαίτερα τη Σύμβαση Lanzarote και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Όλοι οι φορείς, έτσι, αποκτούν ένα σαφές περιβάλλον που καθορίζει τα όρια κάθε δράσης τους, ώστε αυτή να είναι έγκυρη, να μην αμφισβητείται και κυρίως να είναι γρήγορη.
Με λίγες αλλά χειρουργικές οριζόντιες τομές, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης αναδιοργανώνει, επίσης, τον τρόπο αντίδρασης όλων των υπηρεσιών απέναντι σ’ ένα κρούσμα. Θα έλεγα ότι το Σχέδιο αποκρυσταλλώνει έναν κώδικα ενεργειών, ένα manual θα έλεγα, με γρηγορότερα αντανακλαστικά και μία νέα κουλτούρα στη διερεύνηση και δίωξη τέτοιων εγκλημάτων.
Και αυτός είναι ο στόχος δύο καινοτομιών που εισηγούμαστε: του Ενιαίου Εθνικού Πρωτοκόλλου Διαχείρισης Κρουσμάτων, ώστε όλοι να κάνουν τα ίδια όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα περιστατικό σεξουαλικής κακοποίησης, αλλά και του Εθνικού Αρχείου Καταγραφής και Επιτήρησης Κρουσμάτων. Με το πρώτο να αποσαφηνίζει ποιος είναι ο ρόλος του κάθε εμπλεκόμενου φορέα και να συντονίζεται η δράση του με εκείνον με τον οποίο πρέπει να συνεργαστεί, καθώς όλοι πρέπει να ενημερώνονται ταυτόχρονα για κάθε καταγγελία.
Καταργείται, δηλαδή, αυτή η γραφειοκρατική εμπλοκή στις λειτουργίες γιατρών, ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, διευκολύνοντάς τους ώστε να κινούνται παράλληλα. Η αναφορά, η επαλήθευση και η τεκμηρίωση των υποθέσεων πρέπει να γίνεται με ταχύτητα, με διαφάνεια και πρέπει να γίνεται με αποτελεσματικότητα. Ενώ το Αρχείο Καταγραφής και Επιτήρησης έρχεται να διευκολύνει τον εντοπισμό των κρουσμάτων. Παίρνει, τέλος, έτσι, το παράδοξο να μπορούν να εργάζονται κοντά σε παιδιά άνθρωποι με αποδεδειγμένα βεβαρημένο παρελθόν.
Όποιος, λοιπόν, έρχεται από εδώ και στο εξής σε συστηματική επαφή με ανηλίκους, θα πρέπει να έχει λευκό ποινικό μητρώο, αλλά θα πρέπει και να εκπαιδεύεται ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίζει σημάδια πιθανής κακοποίησης στα παιδιά και να προχωρεί αμέσως στις κατάλληλες ενέργειες.
Ακόμα, σε κάθε ιδιωτικό και δημόσιο φορέα ο οποίος συνδέεται με παιδιά, θα ορίζεται ένας υπεύθυνος παιδικής προστασίας. Ένα πρόσωπο στο οποίο θα μπορεί να απευθύνεται όποιος έχει κάποια υπόνοια κακοποίησης ανηλίκου. Όπως ήδη συμβαίνει με τον Σύμβουλο Σχολικής Ζωής στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Εκεί που, επίσης, δρομολογείται η πρόσληψη 3.200 σχολικών ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών. Έχει ήδη ολοκληρωθεί και ο αριθμός αυτός είναι σημαντικά αυξημένος σε σχέση με αυτό το οποίο βρήκαμε όταν ήρθαμε στα πράγματα. Αλλά, βέβαια, και εξειδικευμένου προσωπικού για παιδιά με ειδικές ανάγκες, τα οποία γνωρίζουμε ότι είναι διπλά ευάλωτα σε περιστατικά κακοποίησης.
Μιλήσατε -άκουσα και την κυρία Γιαννακοπούλου να μιλά- για τη σεξουαλική αγωγή. Διδάσκεται ως ειδικό μάθημα στη Γ’, στη ΣΤ’ Δημοτικού, στη Γ’ Γυμνασίου. Είναι μέρος των νέων Εργαστηρίων Δεξιοτήτων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και πιστεύω ότι έχει αγκαλιαστεί πολύ θετικά και από τους δασκάλους, αλλά και από τα παιδιά. Είναι πάρα πολύ σημαντική η ενημέρωση των ίδιων των παιδιών ώστε να αυτοπροστατεύονται. Το γνωρίζει καλά αυτό και η Έλενα Ράπτη, που έχει παίξει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στο να μας βοηθήσει να εκπονήσουμε το Σχέδιο αυτό, μέσα από τα πολύ ωραία βιβλία τα οποία έχουν γραφτεί σε απλή, κατανοητή παιδική γλώσσα, ώστε τα ίδια τα παιδιά να μπορούν να αντιλαμβάνονται πότε μπορεί να είναι θύματα μιας τέτοιας σεξουαλικής κακοποίησης.
Πρέπει να μαθαίνουν τα παιδιά τι είναι το μη ασφαλές άγγιγμα, αλλά και πώς θα μπορούν να έχουν το θάρρος να αναφέρουν τέτοια περιστατικά στους δασκάλους τους, πώς θα μπορούν να τα εκμυστηρεύονται στους γονείς τους ή σε κάποιο άλλο πρόσωπο το οποίο τελικά θα εμπιστεύονται.
Από την άλλη, και το Υπουργείο Δικαιοσύνης επιφορτίζεται με τη σύνταξη μιας σειράς πρωτοκόλλων για τα ανήλικα θύματα αλλά και τους παραβάτες. Τυποποιημένων, δηλαδή, κανόνων και οδηγιών που θα αφορούν την πρόσβαση των ανηλίκων στις δικαστικές αρχές, τη διαχείριση της επικοινωνίας με τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Αλλά και τις επαφές ανηλίκων που έχουν υποπέσει σε κάποιο αδίκημα με το στενό τους περιβάλλον. Δυστυχώς οι δύο κόσμοι αυτοί φαίνεται συχνά να έχουν αμοιβαίες επιρροές.
Το Σχέδιο, τέλος, προβλέπει περισσότερες δομές φροντίδας ανηλίκων. Με μέριμνα του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης συστήνονται δύο κέντρα ημερήσιας περίθαλψης κακοποιημένων παιδιών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Στις δύο αυτές πόλεις, όπως και στον Πειραιά, θα ιδρυθούν δύο ακόμα ειδικά κέντρα υποστήριξης της οικογένειας και εννέα επιπλέον επικεντρωμένα στην αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές, γίνεται νομίζω σαφές πόσο απαιτητική υπήρξε η κατάρτιση του σχεδίου, όπως και πόσο κρίσιμη θα είναι η υλοποίησή του. Βλέπετε και από την παρουσία των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου πόσα Υπουργεία εμπλέκονται σε αυτόν τον σχεδιασμό: Υγείας, Παιδείας, Εργασίας, Δικαιοσύνης, Προστασίας του Πολίτη, Μετανάστευσης, Αθλητισμού. Είναι πολύ σημαντικό ότι το έργο αυτό θα παρακολουθείται από τον Υπουργό Επικρατείας, υπεύθυνο για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου, και δύο όργανα ακόμα θα τον συνεπικουρούν σε αυτή του την προσπάθεια: ο Εθνικός Συντονιστής και η Επιτροπή Παρακολούθησης Δημοσίων Πολιτικών, όπου θα εκπροσωπούνται τα 12 Υπουργεία που με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο εμπλέκονται στο σχέδιο αυτό.
Είναι, προφανώς, μία επίπονη άσκηση δυναμικού συντονισμού. Αναφέρθηκε νομίζω κι από σας ότι εκεί κυρίως πάσχουμε ακόμα, περισσότερο από τις ελλείψεις που έχουμε σε συγκεκριμένες δομές. Ήδη, ωστόσο, από τα 80 μέτρα πολιτικής του Εθνικού Προγράμματος τα τρία τέταρτα έχουν συμπεριληφθεί σε δράσεις του 2022. Και για τα πιο πολλά από αυτά υπάρχουν εξασφαλισμένοι πόροι.
Θυμίζω ότι πλέον έχουν ήδη αυστηροποιηθεί οι ποινές για εγκλήματα αυτού του είδους, που διώκονται αυτεπάγγελτα, εκδικάζονται κατά προτεραιότητα. Και γνωρίζετε ότι με τους νέους Κώδικες πια ο βιασμός ανηλίκου επισύρει ισόβια και μάλιστα με πολύ αυστηρές, πολύ σκληρές προϋποθέσεις για την υφ’ όρων απόλυση του καταδικασθέντος. Αλλά και στο επίπεδο της καταστολής έχουν δρομολογηθεί σημαντικές αλλαγές. Το σύνολο των αστυνομικών έχουν λάβει πια ειδική εκπαίδευση. Στα Αστυνομικά Τμήματα λειτουργούν εξειδικευμένες μονάδες, χρησιμοποιούνται τα πιο σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα για τον εντοπισμό των ενόχων, όπως αποδεικνύουν και οι τελευταίες υποθέσεις που εξιχνιάζονται -τολμώ να πω- με τρόπο υποδειγματικό. Όμως και εδώ θα χρειαστούν πρόσθετες κινήσεις, κυρίως στον τομέα της έγκυρης και γρήγορης τεκμηρίωσης.
Θα επαναλάβω, ωστόσο, ότι πρόκειται για μία μάστιγα η οποία έχει πολλές αιτίες, που κρύβεται στα σκοτεινά υπόγεια της κοινωνίας, που ξέρει να αλλάζει πρόσωπα ή να φορά προσωπεία χρησιμοποιώντας την ανώνυμη τεχνολογία. Τους ίδιους, λοιπόν, πολύπλοκους δρόμους πρέπει και εμείς να ακολουθήσουμε για να μπορούμε να εξιχνιάζουμε τέτοια εγκλήματα. Με έναν τρόπο συνολικό, ολιστικό, γιατί ξέρουμε πολύ καλά ότι συχνά η πηγή αυτών των προβλημάτων, ναι, ξεκινά από την ανέχεια, από τα σοβαρά οικογενειακά, ψυχολογικά, ψυχιατρικά προβλήματα, ενώ ταυτόχρονα τα τροφοδοτεί η κοινή αδιαφορία. Συχνά τα πολιορκεί η κοινή παρανομία.
Στα μάτια πολλών -το ξέρετε εξάλλου, το έχουμε συζητήσει πολλές φορές σε αυτή την αίθουσα- οι κοινωνικές πολιτικές ταυτίζονται αποκλειστικά με τις παροχές. Πράγματι, τα οικονομικά ευάλωτα περιβάλλοντα, ναι, γίνονται συχνά ευάλωτα και στην παιδική εκμετάλλευση. Γι’ αυτό και η στοχευμένη στήριξή τους είναι απαραίτητη. Αλλά δεν αρκεί. Γι’ αυτό και το Σχέδιό μας απλώνεται και στο πεδίο της ενημέρωσης, της αλλαγής συμπεριφορών, της ιατρικής επιφυλακής, της ανίχνευσης συναφών προβλημάτων. Σε όλους τους τομείς, δηλαδή, της κοινωνικής κινητοποίησης στους οποίους πρέπει να είναι δραστήριο ένα σύγχρονο κράτος πρόνοιας.
Όπως είπα και προ ημερών, στο Υπουργικό Συμβούλιο, αποστρέφω το βλέμμα από εκείνους που θεωρούν κομματική αρένα το πιο ευαίσθητο αλλά και το πιο ανυπεράσπιστο κομμάτι της κοινωνίας. Αυτούς που επί μέρες τολμούσαν να βάζουν πολιτικά πρόσημα σε ανατριχιαστικές πράξεις, μέχρι που τους χαστούκισε ο ίδιος ο καθρέφτης. Τους αφήνω στο περιθώριο και στη ντροπή που τους αξίζει. Άλλωστε, όσοι σήμερα ακόμα υπαινίσσονται ευθύνες του «συστήματος», υπήρξαν οι ίδιοι «σύστημα» στο χθες. Τότε, μάλιστα, δεν εντόπισαν καν τον κίνδυνο, αντίθετα μείωσαν τις ποινές για τέτοια απεχθή αδικήματα.
Τώρα, όμως, το απόστημα έσπασε, οι σπείρες της φρίκης εξαρθρώνονται, η τιμωρία τους είναι πλέον και θα είναι σκληρή, για αυτούς οι οποίοι θα καταδικαστούν. H πολιτεία ίδρυσε δομές καταγγελίας αλλά και φροντίδας των θυμάτων και εφιστά την προσοχή, επίσης, στα μέσα ενημέρωσης όταν χειρίζονται τέτοιες υποθέσεις.
Κλείνω, λοιπόν, κοιτώντας μπροστά. Η πολιτεία αποδεικνύει ότι η σωστή πορεία, η υγιής πορεία των παιδιών μας προς την ενηλικίωση πρέπει να είναι απόλυτη προτεραιότητα. Το δηλώνει άλλωστε, όπως είπα, η μεθοδική και η αποτελεσματική επέμβαση της Αστυνομίας στο περιστατικό του Κολωνού, η οποία επέμβαση συνεχίζεται με επαγγελματική ακρίβεια. Η ΕΛ.ΑΣ. έχει αποδείξει ότι μπορεί και θέλει να φέρνει στο φως λεπτομέρειες, να αποκαλύπτει ενόχους, να στοιχειοθετεί, να «δένει» υποθέσεις και να τους οδηγεί στη συνέχεια στη Δικαιοσύνη ώστε αυτοί να τιμωρηθούν.
Υποθέσεις, ωστόσο, που έρχονται από το παρελθόν, όπως αυτές των Πετραλώνων, αποδεικνύουν ότι δυστυχώς ακόμα και το κύτταρο της οικογένειας κάποτε σαπίζει. Όσο ανατριχιαστικό να είναι για εμάς, τους γονείς, σαπίζει από ανάξιους γονείς-τέρατα. Η επαγρύπνησή μας, συνεπώς, αφορά πλέον ένα τεράστιο φάσμα.
Αυτό σημαίνει ότι, πέρα από μέτρα και πολιτικές, όλες και όλοι στον τόπο μας αποκτούμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης σε αυτή την προσπάθεια, δίνοντας ξανά δυναμικό περιεχόμενο στις παραδοσιακές αξίες και στις αρχές της ελληνικής οικογένειας, χτίζοντας μία ειλικρινή επικοινωνία με τα μικρότερα μέλη της. Παρατηρώντας, προσέχοντας, καταγγέλλοντας, βοηθώντας μέσα και έξω από το σπίτι. Με άλλα λόγια, μόνο τότε θα αντιμετωπίζουμε κάθε παιδί, κάθε ευάλωτο παιδί στην πατρίδα μας, σαν να είναι δικό μας παιδί.
Ως βουλευτές, τέλος, οφείλουμε να θωρακίσουμε αυτή την επόμενη γενιά με μία θεσμική ασπίδα την οποία ουσιαστικά ποτέ δεν είχε, συμβάλλοντας ώστε αυτό το εμπεριστατωμένο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση να γίνει πράξη, να υπηρετήσει πραγματικά τον προορισμό του.
Σήμερα με τις παρατηρήσεις, τις προτάσεις όλων των πτερύγων της Βουλής και αύριο με την κατάθεση των δυνάμεών μας, ώστε οι φιλόδοξοι στόχοι του να γίνονται καθημερινά πράξη, σε κάθε επίπεδο και σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας.
Σας ευχαριστώ πολύ.»
Θάνος Πλεύρης:
“Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, σήμερα είναι μία σημαντική μέρα σε μια προσπάθεια η οποία έχει γίνει και ξεκίνησε από την πρώτη στιγμή και σε αυτό το σημείο θα ήθελα να συγχαρώ και να ευχαριστήσω και τον Υπουργό Επικρατείας τον Άκη τον Σκέρτσο, αλλά και την Εθνική Συντονίστρια την Έλενα Ράπτη, για την προσπάθεια η οποία έγινε με όλα τα συναρμόδια Υπουργεία, προκειμένου να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο για την προστασία του παιδιού από τη σεξουαλική κακοποίηση.
Και μπορεί σήμερα αυτή η συζήτηση να γίνεται σε ένα πιο έντονα φορτισμένο κλίμα, διότι έχουν έρθει στην επιφάνεια περιστατικά που δημιουργούν την πλήρη απέχθειά μας προς αυτά τα οποία συμβαίνουνε, αλλά η δουλειά μιας πολιτείας είναι με ψύχραιμο τρόπο και σε νεκρό χρονικό διάστημα, όπως έγινε, να επεξεργαστεί όλες αυτές τις δράσεις οι οποίες είναι απαραίτητες προκειμένου να μπορούμε να κοιτάμε τα παιδιά μας στα μάτια και να ξέρουμε ότι τους δίνουμε την προστασία και τα εχέγγυα να μεγαλώσουν σε μια κοινωνία όπως ακριβώς την έχουμε οραματιστεί και την οραματιζόμαστε.
Και πραγματικά τα εγκλήματα που σχετίζονται με τα παιδιά, είναι τα ειδεχθή εγκλήματα και οφείλω να σας πω πριν έρθω στο κομμάτι της αρμοδιότητάς μου και ως Υπουργού Υγείας, ότι έχω μια βαθιά πεποίθηση, ότι οι συγκεκριμένοι δράστες συνήθως είναι δράστες οι οποίοι δεν μπορούμε να έχουμε πολλές ελπίδες οποιουδήποτε σωφρονισμού.
Συνεπώς, έχει πολύ μεγάλη σημασία η προστασία της κοινωνίας και των παιδιών και τι μας δείχνουν τα δεδομένα και είναι επίκεντρο των δράσεων τα οποία έχουμε;
Ενώ σε μια σειρά από άλλα εγκλήματα, συνήθως το θύμα έχει τη δυνατότητα και λόγω της ηλικίας του και των εμπειριών να μπορέσει να εκφραστεί και να θέσει τα θέματα για τα οποία απειλείται, και άρα να τύχει της έννομης προστασίας, αυτό το πλαίσιο δεν υπάρχει στο παιδί.
Δεν υπάρχει αφενός γιατί οι συνθήκες κακοποίησης μπορεί να γίνονται σε στενό οικογενειακό περιβάλλον, δεν υπάρχει αφετέρου διότι μπορεί στο ίδιο το παιδί να του έχει μεταφερθεί μία εικόνα ότι δεν είναι θύμα αυτών των συμπεριφορών.
Και ότι αυτές οι συμπεριφορές είναι φυσιολογικές συμπεριφορές και άρα πρέπει να αναπτύξουμε τους μηχανισμούς μας όχι μόνο στο επίπεδο πια της τιμωρίας, όπου πραγματικά έχει ληφθεί ένα αυστηρότατο πλαίσιο αυτή τη στιγμή στα θέματα που σχετίζονται με τα αδικήματα του παιδιού, αλλά πως θα μεταφέρουμε όλη αυτή τη συμπεριφορά σε προηγούμενο στάδιο, ώστε να καταφέρουμε να αποτρέψουμε τις συμπεριφορές οι οποίες καθιστούν θύμα σεξουαλικής κακοποίησης το παιδί.
Προς αυτήν λοιπόν την σκέψη μέσα στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης θα δείτε πρώτα απ’ όλα το εθνικό αρχείο καταγραφής και επιτήρησης κρουσμάτων, το οποίο φιλοδοξούμε να είναι μία ενιαία βάση που ήδη λειτουργεί, αλλά πρέπει να έχει έναν ενιαίο χαρακτηρισμό προκειμένου συνολικά κάθε πράξη κακοποίησης του παιδιού να μπορεί να καταγράφεται και να υπάρχει μία συγκεντρωτική βάση του να μπορούμε να παρακολουθούμε.
Είναι πάρα πολύ σημαντικό μέσα σε αυτό το πλαίσιο, θέμα που έχει αναλάβει κατ’ εξοχήν και στο δικό του κομμάτι το Υπουργείο Υγείας, η επιμόρφωση των επαγγελματικών υγείας.
Για δύο λόγους. Πρώτον για να μπορεί να κάνουν την καταγραφή σε αυτό το μητρώο και δεύτερο και πάρα πολύ σημαντικό που πρέπει να το αντιληφθούμε. Οι επαγγελματίες υγείας πολλές φορές είναι ένας παράγοντας που μπορεί να φτάσει μία κακοποίηση παιδιού και εκεί πέρα αναλόγως με την εκπαίδευση που έχει ο επαγγελματίας υγείας, να αντιληφθεί την κακοποίηση και να μπορέσει να την καταγγείλει .
Και για την σεξουαλική κακοποίηση που είναι το μείζον, αλλά και άλλες μορφές κακοποίησης που μπορεί να φαίνονται είτε ως απλά ατυχήματα, είτε ως απλές δράσεις. Έχει πολύ μεγάλη σημασία εκεί πάρα η εμπειρία και η επιμόρφωση του προσωπικού να μπορέσει να αντιληφθεί για να ακολουθήσει όλες αυτές τις διαδικασίες, αλλά να έχει και την εμπειρία να μπορεί να κάνει τη σωστή καταγραφή στο ενιαίο αρχείο κρουσμάτων.
Παράλληλα, έχουμε το πλαίσιο του ελέγχου των εργαζομένων. Ο έλεγχος των εργαζομένων, ο προληπτικός πλέον έλεγχος και στο κομμάτι της υγείας όσον έρχονται καθημερινά σε επαφή με τα παιδιά, είναι ιδιαιτέρως σημαντικό.
Στο να μην έχουν απασχολήσει με πράξεις που συνδέονται με το κομμάτι της σεξουαλικής κακοποίησης και εκεί πέρα είναι μία προληπτική πράξη που σε μεγάλο βαθμό, σε συνδυασμό με τις πράξεις καταγραφής, αλλά και την παρακολούθηση που γίνεται τόσο από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, όσο και από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, μπορούμε να έχουμε τη δυνατότητα με αυτόν τον τρόπο να προλαμβάνουμε τα άτομα τα οποία έρχονται σε επαφή με ανηλίκους και παιδιά ώστε να μπορέσουμε να το παρακολουθήσουμε. Ένα μεγάλος σκέλος στο οποίο αναφέρθηκε και ο Υπουργός Επικρατείας ο Άκης Σκέρτσος, έχει σχέση με την ενημέρωση και ενδυνάμωση των παιδιών, στο να μπορούν αφενός να γνωρίζουν το κομμάτι της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Να μπορούν να καταγγέλλουν τις πράξεις, δηλαδή να έχουν μία γνώση των θεμάτων ότι κάτι το οποίο γίνεται, δεν είναι φυσιολογικό και να μπορεί να το καταγγείλουν.
Αλλά, έχει μεγάλη σημασία και στο κομμάτι των πρωτοκόλλων των θεραπευτικών που σχετίζονται και με τους ανήλικους θύτες. Διότι αυτή τη στιγμή μία μορφή κακοποίησης στα παιδιά γίνεται και από παιδιά, από ανηλίκους.
Συνεπώς, εκεί πέρα πρέπει να έχουμε μία διαφορετική προσέγγιση συγκριτικά με την προσέγγιση που μπορεί να υπάρχει προς τον ενήλικο θύτη.
Το Υπουργείο Υγείας και μέσα από το πρόγραμμα Δοξιάδη, έχει διασφαλίσει με την κεντρική κατεύθυνση από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά την επιμέλεια της Υφυπουργού της Ζωής Ράπτη, συγκεκριμένα κονδύλια που αναφέρονται σε 104 νέες δομές ψυχικής υγείας όπου εκεί πέρα σε κεντρικό επίπεδο λαμβάνει χώρα η προστασία, η ενημέρωση και των παιδιών, θυμάτων κακοποίησης και ειδικά στο σκέλος που σχετίζεται με τη σεξουαλική κακοποίηση. Η πραγματικότητα είναι ότι η κακοποίηση στο κομμάτι του σκέλους που είναι με την σεξουαλική κακοποίηση, σε όλα τα επίπεδα και στο επίπεδο που έχει να κάνει με τα θύματα και στο επίπεδο που έχει να κάνει με την προσπάθεια να διαλευκανθούν αυτές οι υποθέσεις και φυσικά και στο επίπεδο που έχει να κάνει με την τιμωρία, είναι κεντρικές πολιτικές μιας πολιτείας που θέλει να σέβεται τα παιδιά.
Και όλοι μπορούμε να φανταστούμε ότι τα παιδιά μας χρήζουν μιας μεγαλύτερης προστασίας, ακριβώς γιατί βρίσκονται στην πιο ευάλωτη θέση.
Συνεπώς, το κομμάτι που έχει να κάνει με την υγεία και την εμπλοκή του και στο επίπεδο προστασίας και ενημέρωσης του παιδιού και στο επίπεδο που έχει να κάνει με την εκπαίδευση του προσωπικού, αλλά και με την πρόληψη, το προσωπικό το οποίο θα προσλαμβάνεται να αποκλείουμε ή να περιορίζουμε τις δυνατότητες να βρίσκεται στην γκρίζα ζώνη των ατόμων που μπορεί οποτεδήποτε, με οποιονδήποτε τρόπο να κακοποιήσουν παιδιά, είναι κεντρικής γραμμής.
Και δίνουμε πολύ μεγάλη έμφαση στο να μπορεί το προσωπικό μας γρήγορα να διαπιστώσει αυτές τις πράξεις, ώστε πολύ γρήγορα να προστατευθούν τα παιδιά και κεντρικό σημείο όπως είπαμε, είναι το ενιαίο εθνικό αρχείο καταγραφής.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το τελευταίο διάστημα δυστυχώς και σε ένα θέμα στο οποίο θα πρέπει να είμαστε όλοι μαζί, υπάρχουν προσπάθειες πολιτικής εκμετάλλευσης φαινομένων.
Ξέρετε τι γίνεται; Πολλές φορές ακούμε για ηθικά πλεονεκτήματα. Η ηθική είναι θέμα ανθρώπου. Δεν είναι θέμα πολιτικού χώρου.
Πολιτικοί χώροι που θέλησαν να προβάλουν ηθικό πλεονέκτημα συνήθως, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, συνδυάζονταν με τον ολοκληρωτισμό που θέλανε να βάλουν μια πλευρά της ηθικής ανάτασης όσων πιστεύουν σε μια ιδεολογία και ότι όλοι οι άλλοι είναι οι ανήθικοι και οι διεφθαρμένοι.
Το ίδιο δυστυχώς γίνεται και σε αυτό το επίπεδο. Και το είδαμε. Και δεν είναι δυνατόν να επιτρέπομε Ελληνίδες και Έλληνες βουλευτές ένα θέμα το οποίο σχετίζεται με τα παιδιά μας να το περάσουμε σε ένα άλλο επίπεδο υπονοούμενων ή και ευθέως λεγομένων στο αν προσπαθούν κάποιοι να συγκαλύψουν, στο αν ο βιαστής έχει πολιτικό ή μη πολιτικό χρώμα, σε ποιο κόμμα άνηκε ο ένας ή ο άλλος.
Αυτή είναι μια ανήθικη προσέγγιση ενός πολύ ιδιαιτέρου θέματος που έχει να κάνει με την προστασία του παιδιού.
Εμείς λοιπόν ως κυβέρνηση σε ανύποπτο χρόνο εκπονήσαμε ένα σχέδιο. Αυτό το σχέδιο έρχεται σε διαβούλευση και μακάρι να υπάρχουν προτάσεις από όλες τις πλευρές και δεσμεύομαι στην πλευρά που έχει να κάνει και με το Υπουργείο Υγείας να υπάρξουν προτάσεις να τις εντάξουμε.
Γιατί στο τέλος της ημέρας αυτό το εθνικό σχέδιο δράσης υλοποιώντας το θα καταφέρουμε να διαμορφώσουμε τις συνθήκες τις οποίες θέλουμε ώστε τα παιδιά μας να μην κινδυνεύουν. Διότι το πρώτο και το μείζον είναι να αποτρέψουμε τον κίνδυνο, να προστατεύσουμε την κοινωνία, να προστατεύσουμε τα παιδιά.
Και από εκεί και πέρα υπάρχει προφανέστατα πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης σε άλλα θέματα αλλά ας αφήσουμε απέξω τα ειδεχθή εγκλήματα, ας αφήσουμε απέξω τα παιδιά και ας δουλέψουμε όλοι μαζί για την προστασία τους».
Νίκη Κεραμέως:
«Υφαίνουμε ένα δίχτυ προστασίας κάθε παιδιού»
Τα μέτρα που έχουν δρομολογηθεί και υλοποιηθεί από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων για την προστασία των παιδιών ανέδειξε η Υπουργός, Νίκη Κεραμέως, σε κοινή συνεδρίαση Επιτροπών της Βουλής με θέμα: «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση». Τα μέτρα αυτά έχουν βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο χαρακτήρα. Ειδικότερα:
- ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΑ ΜΕΤΡΑ
- Προσλήψεις 3.200 ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, έναντι 1.700 τη σχολική χρονιά 2018-2019 επί ΣΥΡΙΖΑ.
- Υποστηρικτικοί φορείς (π.χ. Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης και Συνεργασίας ΚΕΔΑΣΥ) παρεμβαίνουν άμεσα, με επιτόπια παρουσία, στα σχολεία, προς υποστήριξη σε κάθε εμφανιζόμενο περιστατικό, με σκοπό πρωτίστως την ασφάλεια των μαθητών μας και την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου. Από το 2018-2019 έχει αυξηθεί κατά 152% η συνολική δαπάνη για υποστηρικτικές δομές.
- Θεσμοθέτηση Συμβούλου Σχολικής Ζωής: εκπαιδευτικού που είναι το πρώτο σημείο αναφοράς για μαθητές που θέλουν να μοιραστούν κάτι που τους προβληματίζει, που ενημερώνει εκπαιδευτικούς και γονείς σε θέματα παιδαγωγικής αντιμετώπισης ζητημάτων όπως η πρόληψη ακραίων συμπεριφορών, οι μαθησιακές δυσκολίες, η συμπερίληψη και ενσωμάτωση και παράλληλα συμβάλλει στην καλλιέργεια σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας.
- Οριζόντιες επιμορφώσεις των στελεχών εκπαίδευσης σε ζητήματα πρόληψης και αντιμετώπισης περιστατικών σχολικού εκφοβισμού.
- ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ ΜΕΤΡΑ
- Ήδη από πέρυσι έχουν ενταχθεί στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα νηπιαγωγείων, δημοτικών και γυμνασίων τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων, με θεματικές που στοχεύουν στη δημιουργία κουλτούρας πρόληψης της βίας και την καλλιέργεια του αλληλοσεβασμού, όπως η σεξουαλική αγωγή. Η Σεξουαλική Αγωγή διδάσκεται από το δημοτικό – σε Γ’ και ΣΤ’ τάξη, καθώς και στη Β’ Γυμνασίου, στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα. Επίσης διδάσκονται και καλλιεργούνται έννοιες όπως ανθρώπινα δικαιώματα & αξιοπρέπεια, αλληλοσεβασμός και σεβασμός στη διαφορετικότητα, αντιμετώπιση διακρίσεων, ισότητα των φύλων, συνεργασία/συνεργατικότητα, κοινωνική ευαισθησία, κοινωνική ευθύνη, ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, συμπερίληψη στην εκπαίδευση, σχολικός και διαδικτυακός εκφοβισμός.
- Επιμορφώσεις: Έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 125.000 επιμορφώσεις εκπαιδευτικών για τις θεματικές των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων.
- 166 Νέα Προγράμματα Σπουδών: καλλιεργείται το πνεύμα κατά της βίας και των διακρίσεων, π.χ. μέσα από τα κείμενα στα μαθήματα της Γλώσσας και της Λογοτεχνίας. Η διάσταση αυτή διαπνέει όλα τα νέα προγράμματα σπουδών.
Η Υπουργός κλείνοντας την τοποθέτησή της, τόνισε: «Με τις δράσεις και τις πολιτικές μας, υφαίνουμε ένα δίχτυ προστασίας κάθε παιδιού, προλαμβάνουμε, ευαισθητοποιούμε, συμβάλλουμε στην αντιμετώπιση περιστατικών σεξουαλικής παρενόχλησης και προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας εν τη γενέσει τους.»
Δόμνα Μιχαηλίδου:
«Δημιουργούμε ένα ισχυρό πλαίσιο κατά της παιδικής κακοποίησης»
Στις πολιτικές πρόληψης, ελέγχου και ενδυνάμωσης που ήδη εφαρμόζει η Κυβέρνηση με στόχο την άμεση αποτροπή και αντιμετώπιση της παιδικής κακοποίησης, αναφέρθηκε η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δόμνα Μιχαηλίδου, στη συζήτηση για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση στη Βουλή.
Aυστηρό πλαίσιο για τους Φορείς Παιδικής Προστασίας που δεν αφήνει περιθώρια ανάπτυξης κακοποιητικών συμπεριφορών δεν υπήρχε στην Ελληνική Πολιτεία πριν το 2021 και την ψήφιση του Νόμου 4837. Η απαγόρευση κακοποιητικών συμπεριφορών ήταν μια γενική επιταγή, η οποία επαφίονταν στην ευαισθησία, την εγρήγορση και το αίσθημα ευθύνης του προσωπικού και των υπευθύνων Φορέων. Η Υφυπουργός αναφέρθηκε συγκεκριμένα στους τρεις κύριους άξονες που ήδη εφαρμόζει το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την προστασία των ανηλίκων:
- Την πρόληψη και την άμεση αντιμετώπιση των περιστατικών παιδικής κακοποίησης.
- Τον προληπτικό έλεγχο και την ανοιχτή δίοδο επικοινωνίας που χρειάζεται ο πολίτης με την Πολιτεία και τις αρμόδιες αρχές.
- Την ενδυνάμωση του ευάλωτου παιδιού.
Ειδικότερα, όσον αφορά στην πρόληψη και την άμεση αντιμετώπιση ζητημάτων παιδικής κακοποίησης, σύμφωνα με την κα Μιχαηλίδου, δόθηκε για πρώτη φορά με σαφήνεια ο ορισμός της παιδικής κακοποίησης και θεσπίστηκαν προδιαγραφές λειτουργίας των Μονάδων Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας. Ταυτόχρονα, θεσπίστηκαν σχετικές υποχρεώσεις για τη λειτουργία δομών παιδικής φροντίδας (κλειστές δομές φροντίδας, μονάδες προσχολικής αγωγής, κατασκηνώσεις, ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠΑμεΑ), μεταξύ των οποίων είναι το λευκό ποινικό μητρώο για τους εργαζόμενους στις δομές αυτές και ο ορισμός του υπεύθυνου παιδικής προστασίας ανά δομή.
Αναφορικά με τον προληπτικό έλεγχο, αλλά και την ανοιχτή δίοδο επικοινωνίας που χρειάζεται ο πολίτης με την Πολιτεία και τις αρμόδιες αρχές, όπως υποστήριξε η Υφυπουργός, ενισχύθηκαν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί της Πολιτείας, δίνοντας ουσιαστικές αρμοδιότητες στους αρμόδιους ελεγκτές – δηλαδή τους Κοινωνικούς Συμβούλους των Περιφερειών – να ελέγχουν επί της ουσίας με σαφές καθηκοντολόγιο τις συνθήκες διαβίωσης των παιδιών. Επιπλέον, ενισχύθηκε και η λειτουργία της 24ωρης γραμμής παιδικής προστασίας 1107, όπου κάθε πολίτης μπορεί να αναφέρει περιστατικά για παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο ώστε η πληροφορία να μεταβιβάζεται άμεσα στις αρμόδιες αρχές.
Τέλος, για την ενδυνάμωση των ευάλωτων παιδιών, η κα Μιχαηλίδου τόνισε ότι η χώρα μας ενσωμάτωσε στο δίκαιό της, πρώτη σε όλη την Ευρώπη, το πιλοτικό πρόγραμμα Ευρωπαϊκή Εγγύηση για το Παιδί (Child Guarantee), προκειμένου να έχουν όλα τα παιδιά πρόσβαση σε βασικά αγαθά, αλλά και ίσες ευκαιρίες στην ασφαλή οικογενειακή ένταξη και την εκπαίδευση. Αυξήθηκαν κατά 20% τα σχολικά γεύματα, ενώ για πρώτη φορά εισάγεται στους βρεφονηπιακούς σταθμούς το πρόγραμμα της πρώιμης ανίχνευσης αναπτυξιακών δυσλειτουργιών. Παράλληλα, με στόχο την αποϊδρυματοποίηση, ενισχύεται διαρκώς ο θεσμός της αναδοχής και της υιοθεσίας μέσα από την απλούστευση των διαδικασιών, ώστε ήδη το 40% των παιδιών που διαβιούσαν το 2019 σε ιδρύματα είναι σήμερα στις κατάλληλες για αυτά οικογένειες.
Η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων σημείωσε πως «ως Πολιτεία αναλαμβάνουμε το πολύ μεγάλο μερίδιο ευθύνης που μας αναλογεί στην καταπολέμηση του φαινομένου της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης. Γι’ αυτό και έχουμε ήδη προχωρήσει σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων, ώστε να δημιουργήσουμε ένα ισχυρό πλαίσιο κατά της παιδικής κακοποίησης. Συνεχίζουμε! Είναι υποχρέωσή μας, να προστατεύουμε όλα τα παιδιά, ειδικά αυτά που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη».
